دوره‌گرد

لیبره آفیس به جای مایکروسافت آفیس؛ آزاد و رایگان برای همگان

۲۴ فروردین ۱۳۹۶
لیبره آفیس به جای مایکروسافت آفیس

افشین فلاطونی: سال ۱۳۸۷ بود. باید متن سخنرانی‌های نویسنده‌ای را پیاده می‌کردم. ساعت‌ها سخنرانی بود و قرار بود در ‌نهایت کتابی از دلِ آن چاپ شود. نویسنده برایم بس عزیز بود. پا به سن گذاشته بود و می‌ترسیدم امروز و فردا رخت سفر ببندد. بنابراین باید با سرعت تایپ می‌کردم و سرعت، احتمال خطا را بیشتر می‌کرد. نیم‌فاصله‌ها و تنوین‌ها و کلمات تشدید‌دار سرعت کار را کم می‌کردند. سخنرانی هم پر بود از کلمات مرکب و قید و…

رفته‌رفته به این نتیجه رسیدم که بهتر است در پایان هر روزِ کاری، کلمات پُر‌بَسامد را به بخش تصحیح خودکار (Auto-Correct) واژه‌پرداز اضافه کنم. بعد از هشت ماه، شد تقریباً ۶۲۰۰ کلمه.

به برنامه‌های باز‌متن (Open-Source) علاقه‌ی زیادی داشتم و آن زمان معادلِ باز‌متن مایکروسافت آفیس، مجموعه نرم‌افزارِ اداریِ اپن‌آفیس (OpenOffice) بود. مقاله‌ای نوشتم و در آن با تصاویری گویا مراحل اضافه‌کردن بانک کلمات را برای کاربرانش توضیح دادم. از آن استقبال شد و تشویق شدم. با خودم گفتم، همه‌ی کاربران حوصله‌ی طی کردن آن مسیر را ندارند، بنابراین بهتر است این بانک به‌طور پیش‌فرض در خود برنامه گنجانده شود.

سخت نبود. فایل جدیدی در بخش گزارش اِشکال باز کردم و موضوع را به گوش برنامه‌نویسان رساندم. کاربران علاقه‌مند هم پشتش ایستادند و با رأی‌هایشان آن‌ها را از اهمیت موضوع آگاه ساختند. چه شوری بود!

مقاله‌ام را هم ضمیمه‌ی آن گزارش کردم. فارسی بود. انگلیسی‌اش را خواستند. دوست انگلیسی‌دانی زحمتش را کشید. مقاله‌ی انگلیسی را همراه با فایل کلمات برای برنامه‌نویس‌ها فرستادم. کوتاه‌مدتی بعد، بانک کلمات به اپن‌آفیس اضافه شد و زبان فارسی هم به فهرست زبان‌های ویژگیِ «تصحیح خودکار» این برنامه افزوده شد.

اپن‌آفیس مدتی بعد از رونق افتاد و تیم تازه‌نفس و خوش‌فکر لیبره آفیس (Libreoffice) کار را دست گرفت. خوشبختانه نه زبان فارسی را حذف کردند و نه آن بانک را. بانک کلماتْ حجیم بود و باز شدن فهرستش با قدری تأخیر همراه بود. کمی بعد، با بهینه‌سازی‌هایی که کد برنامه پیدا کرد، این مشکل هم حل شد.

اکنون جدید‌ترین نسخه‌ی لیبره آفیس نسخه‌ی ۵/۳ است و زبانِ فارسی و آن بانک در آن خوش نشسته‌اند و در این لینک شما را انتظار می‌کشند. این لینک هم بخش فارسی وب‌سایت لیبره آفیس است.

پرسش‌هایی که ممکن است به ذهن شما خطور کند:

 

۱ـ آیا صورت صحیح کلمات فارسی مطابق با دستور خط فرهنگستان زبان و ادب فارسی است؟
بله، منبعِ استناد املای کلماتْ کتاب «فرهنگ املایی فارسی» بوده است. با این حال اگر سهواً اشتباهی در کلمات افزوده‌شده وجود دارد، لطفاً تذکر بدهید تا اصلاح شود.

۲ـ آیا می‌شود کلمات این بانک را از دل این برنامه بیرون کشید و در برنامه‌هایی مانند مایکروسافت‌وُرد از آن استفاده کرد؟
از نظر فنی بله، اما از نظر اخلاقی نه. فایل بانک کلمات را با مجوز بازمتنِ Creative Commons منتشر کرده‌ام و استفاده از آن در برنامه‌های تجاری، با توجه به نوع مجوز، ممنوع است. این را نیک می‌دانم که کم هستند در ایران کسانی که لیبره آفیس را ترجیح دهند، اما از آن‌جا که راضی نیستم با افزودن این بانک، ناخواسته کسی را به استفاده از یک نرم‌افزارِ معمولاً قفل‌شکسته تشویق کنم، ترجیح دادم بانک را لااقل فعلاً فقط برای آفیسی بازمتن عرضه کنم. اجازه بدهید یک‌بار هم اغنیا سرِ سفره‌ی فقرا بنشینند. این را هم اضافه کنم که شرکت‌های فرصت‌طلب و راحت‌خواه اهمیتی به نارضایتی من نمی‌دهند و هیچ بعید نیست که در آینده‌ی نزدیک این بانک را به خودِ من هم بفروشند! متأسفانه برای این بخش ماجرا کاری از دستم ساخته نیست!

۳ـ اصلاً این لیبره آفیس چی هست و تفاوتش با مایکروسافت آفیس چیست؟
از زمانی که به دنیای نوشتنِ دیجیتال چشم باز می‌کنیم، بسیاری از ما تنها مایکروسافت آفیس را می‌بینیم. گمان می‌کنیم این تنها مجموعه نرم‌افزار اداری است. اما آفیس فقط «مایکروسافت آفیس» نیست. شاید اِشکال کنید که اتفاقاً ما می‌دانستیم که آفیس‌های دیگری هم هستند اما هیچ آفیسی مایکروسافت آفیس نیست. با شما هم‌عقیده‌ام و تصدیق می‌کنم که از حیث امکانات ویرایشی، مایکروسافت آفیس فعلاً بی‌رقیب است. اما

اجازه بدهید چند پرسش طرح کنم:
۱ـ شما که مجوز یا لایسِنس آن را نخریده‌اید. خریده‌اید؟
۲ـ آیا واقعاً به همه‌ی امکانات مایکروسافت آفیس نیاز دارید؟ اگر نرم‌افزار دیگری امکانات لازم را داشته باشد، واقعاً ترجیح نمی‌دهید با وجدانی آسوده از آن استفاده کنید؟
۳ـ نه ‌تنها خودِ مایکروسافت آفیس که حتا فرمت فایل‌هایش هم انحصاری و کدبسته است. مشیِ این شرکتِ نرم‌افزاری با آزادگی کاربرش در تضاد است. کاربر را وابسته به خود نگه می‌دارد و برایش حق انتخاب دیگری قائل نیست. با این اوصاف، اگر نرم‌افزاری امکانات کافی نوشتن و ویرایش را داشته باشد، واقعاً دوست ندارید به استفاده‌کنندگان از آن بپیوندید و لذت به‌کارگرفتن یک نرم‌افزار آزاد و بازمتن را بچشید؟

اگر در پاسخ به پرسش‌های بالا با این‌ حقیر همدل هستید، مجموعه نرم‌افزار اداری لیبره آفیس مال شماست. لیبره آفیس، همانند رقیب سرسختش مایکروسافت آفیس، از چند برنامه ساخته شده که برنامه‌ی Writer در این مجموعه معادل برنامه‌ی Word در مایکروسافت آفیس است. امکانات این برنامه تقریباً برابر است با امکانات نسخه‌ی ۲۰۰۳ مایکروسافت آفیس و حتا رابطِ کاربری یا Interface آن خیلی شبیه به آن نسخه است. این را هم اضافه کنم که در نسخه‌های بعدی، لیبره آفیس هم ظاهری شبیه به مایکروسافت آفیس پیدا خواهد کرد.

لیبره آفیس حجمی به‌مراتب کمتر از مایکروسافت آفیس دارد و معمولاً در سال ۲ انتشار جدید دارد که در هر انتشار امکانات جدیدی به آن افزوده می‌شود و تعداد زیادی از باگ‌های گزارش‌شده نیز برطرف می‌شوند.

این مطالب را هم خوانده‌اید؟

۱۳ نظر

  • Reply zohreh ۲۶ فروردین ۱۳۹۶

    سلام. لینک دانلود که کار نمیکنه که 🙂

    • Reply خوابگرد ۲۶ فروردین ۱۳۹۶

      هر دو لینک فعال‌اند و کار می‌کنند.

  • Reply فرشید ۲۷ فروردین ۱۳۹۶

    با درود و سپاس،
    من نتوانستم «بانک کلمات فارسی» را پیدا کنم. لینکی هم که داده‌اید، نشانی صفحه‌ی اصلی وب‌گاه است.

    • Reply خوابگرد ۲۷ فروردین ۱۳۹۶

      لبیره آفیس را اگر از سایت آن دانلود و نصب کنید، بانک کلمات فارسی را در خود دارد.

  • Reply شهریار ۲۹ فروردین ۱۳۹۶

    من چندین سال با سری لیبره و پیشترش با اوپن‌آفیس کار کرده‌ام. از زمانی نزدیک به ازل هم با آفیس مایکروسافت یا دم‌خور بوده‌ام و یا حتی بعد از فراقت هم بنابر نیاز محیط کار به کارش برده‌ام. بر خلاف شکسته نفسی که بالا در آخر نوشته شده به نظر من سری لیبره توانمندتر و خوش‌دست‌تر از آفیس مایکروسافت است. گول هیکل مایکروسافت را نخورید؛ آفیس مایکروسافت چنان فراگیر بوده و هست که همه چیزش تخته‌بند تاریخ شده و اصولا چندان مجال تغییر ندارد و جامعه هدفش، جامعه کوچک دست به قلم‌ها نیست و آن‌ها را به چیزی نمی‌گیرد. در عوض لیبره آفیس اگر چه ذاتا خواهر مایکروسافت آفیس است اما سبکتر این سو و آن سو رفته و با آن که رنگ و لعاب کمتری دارد اما همدم مناسبتری برای کسانی است که بیش از یک نامه اداری می‌نویسند.
    از سوی دیگر، اگر از این خانواده جدا شوید گزینه‌های جذاب‌تر پیدا خواهید کرد. اگر دلار توی جیبتان هست نگاهی به Scrivener بکنید که به طور خاص برای داستان‌نویس‌ها طراحی شده و من دو سه سال است که استفاده‌اش می‌کنم و خوشحالم. نمونهٔ دیگر ulysses است.
    و تازه همه این‌ها در سمت ویرایشگر یا واژه‌پرداز است. یک لایه دیگر هست که آفیس‌کاران کمتر به آن توجه دارند و آن زبان نشانگذاری (markup) است. این روزها بسیاری با زبان‌‌های نشان‌گذاری سبک چیز می‌نویسند چون می‌خواهند با هر ویرایشگر دلخواه و همچنین رها از بند آرایش‌ها بنویسند و بعد بتوانند نوشتهٔ خودشان را به فرمت‌های گوناگون و آرایش‌های رنگارنگ تبدیل بکنند. برای یک نمونه از این زبان‌های نشان‌گذاری چیزی نوشته‌ام که اینجا می‌‌توان آن را خواند: http://asciidoctor.ir/

    • Reply افشین ۲ تیر ۱۳۹۶

      آقا شهریار،
      سپاسگزارم بابت نظرتان.

  • Reply علی ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶

    من لیبره آفیس رو دانلود کردم ولی واژه‌نامه فارسی نداره. حتی موقع نصب هم تو گزینه‌های زبانش نیست

    • Reply افشین ۲ تیر ۱۳۹۶

      علی آقا، این ویژگی را در مسیر زیر پیدا می‌کنید:

      Tools–> AutoCorrect–>AutoCorrect Options

  • Reply مهدی÷ ۱۰ مهر ۱۳۹۶

    سلام.من برنامه رو دانلود و نصب کردم، اما اجرا نشده و خطای نداشتن فایل دی ال ال خاصی را میدهد.چه باید بکنم؟
    ممنون

    • Reply افشین ۲۲ مهر ۱۳۹۶

      سلام.

      خب چه فایلی؟ نامش را لااقل می‌نوشتید.

  • Reply محمد کاملان ۳۰ بهمن ۱۳۹۶

    انصافاً باید بگم از دیدن نام لیبره‌آفیس در یک بلاگ ادبی ایرانی جا خوردم.

    با نوشتن و ترجمه روزگار می‌گذرانم و تمام کارهام در محیط گنو/لینوکس و لیبره‌آفیس انجام میشود، در نتیجه همیشه برام سوال بود که لیبره‌آفیس بانک کامل واژه‌های فارسیش رو از کجا آورده!؟

    دست‌مریزاد، تلاش شما بیشتر از چیزی که فکرش را بکنید به کار من آمده است.

    در ضمن شاید برای شما جالب باشد بدانید برای ترجمه در بستر لینوکس می‌توانید از نرم‌افزار OmegaT استفاده کنید.

    • Reply افشین ۱۹ اسفند ۱۳۹۶

      ممنونم آقای کاملانِ عزیز. خوشحالم که برایتان مفید بوده است.

      انتشار این یادداشت در سایت ادبیِ «خوابگرد» از لطف و محبت آقای شکراللهیِ عزیز است.

  • Reply پیوندهای مفیدی دربارهٔ لیبره‌آفیس | لیبره آفیس فارسی ۳۱ تیر ۱۳۹۷

    […] لیبره‌آفیس به‌جای مایکروسافت‌آفیس، آزاد و رایگان […]

  • شما هم نظرتان را بنویسید

    Back to Top