قدرتِ مقاومت

… هیچ یک از ما چنین نمی‌اندیشد که رمان بتواند سیاست را تغییر دهد. اما آن‌چه ما به آن اعتقاد داریم این است که بدون رمان، دنیای مردان و زنان نه تنها دنیایی پست‌تر خواهد بود، بل‌که در برابر فشار دائم دستگاه قدرت، مقاومتِ خود را از دست خواهد داد…

… من و تو دوست عزیز من، اگر از عنوان یکی از نوشته‌هایت وام بگیرم، داریم با آهنگ «والس خداحافظی» می‌رقصیم. اما ما با تسلیم، خستگی یا رضایت خداحافظی نمی‌کنیم. ما به زندگی هم‌چنان ادامه خواهیم داد و ما هم‌چنان خواهیم نوشت و این کار را با اراده، نیرو و ناخرسندی کامل انجام خواهیم داد. شادمانی‌ای بهتر از این نیست که بدانیم ما در کارها و روزهای هفتادسالگی‌مان با هم شریک و سهیم هستیم، همان‌گونه که در کارها و روزهای سی سال گذشته‌مان نیز با هم سهیم بوده‌ایم.

از نامه‌ی سال ۱۹۹۹ کارلوس فوئنتس به میلان کوندرا، زمانی که هر دو به هفتادسالگی رسیده بودند. (هنر نویسندگی، مجید روشنگر، نشر مروراید)