واکنش رمضانپور، معاون فرهنگی وزارت ارشاد به حرف و حدیثهای موجود دربارهی معرفی کتاب سال از جمله یادداشت پیشین من، واکنش ابهامانگیزی بود. آن چه که از حرفهای امروز او (شنبه ۱۲ بهمن ) به بحث من مربوط میشد، دو نکته بود. اول این که گفته بود “دولتی بودن کتاب سال یک مزیت است و نه یک ارزش منفی.” ما هم منکر مزیت این جایزه نیستیم اما وقتی فضای فرهنگی کشور آنقدر آلوده به دخالت بیگانگانبافرهنگ است که دستِکم در مورد ادبیات، بیشتر مایهی دردسر نویسندگان میشود تا خشنودی ناشی از موفقیتشان، ناچاریم طرفِ اهالی فرهنگ را بگیریم. مگر نبود خسرو حمزوی که برای رفع اتهامات از خود – پس از تقدیر صرف از رمانش – دوبار مجبور به نوشتن یادداشتهایی شد که انگیزهی نگارششان روح هر آزادهای را میآزرد و حتا تا مدتی جرات بازگشت به کشور را هم نداشت؟
واما رئیس کتاب سال حرفِ عجیب، مبهم و البته شدیدا محتاطانهای هم دربارهی معرفینکردن کتاب سال در دورههای گذشته در حوزهی ادبیات زده است مبنی بر این که “دلیل این ماجرا نگاه آرمانگرایانهی داوران بوده و همین روح آرمانگرایی انتخاب آثار برگزیده را بسیار دقیق کرده و باعثشده در دورههای قبل رمان سال معرفینشود.” این یک فرافکنی آشکار است و مسئولیت را گردن داوران انداختن؛ داورانی که وظیفهشان تنها انتخاب رمان برتر است و اعلام نظر انفرادی خود – مستقیما و محرمانه- به کمیتهی معرفی کتاب سال. خود ایشان هم اشاره کردهاند که داوران حتا از آراء همدیگر هم خبر ندارند. خوب است همین جا توضیح بدهم که فرم نظرخواهی از داوران دارای جدولی مفصل است و هر ردیف آن یک سقف امتیازی خاص دارد و اثری به عنوان برگزیده معرفی میشود که بتواند درمجموع حداقل ۹۰ امتیاز را کسب کند و تا جایی که من خبر دارم در دو دوره‌ی گذشته آثار برگزیده این ۹۰ امتیاز را کسبکردهبودند. این که درست در روز آخر کمیته تصمیم میگیرد جایزهی کتاب سال را به رمان برتر ندهد و فقط از آن تقدیر کند، هیچ ربطی به داوران این بخش ندارد و حرف رمضانپور، برخلاف ادعای مستقل بودن کتاب سال و فارغبودن آن از دیدگاههای سیاسی، بیشتر یکجور ردگمکردن است برای همانهایی که معاونت فرهنگی را زیر فشار میگذارند تا مبادا اثری بیرون از سلیقهی سیاسی-امنیتی آنها معرفیشود. با این حال حرفهای معاون فرهنگی ارشاد را میتوانیم هم بگذاریم به حساب ظرافتِ او در زمینهسازی برای شکستن این طلسم.
خبر تکمیلی : حسن محمودیخبرهای دیگری دارد دراینباره و به نقل از یک منبع آگاه گفته که احتمالا زویا پیرزاد جایزه را نخواهد گرفت. نمیخواهم پیشداوری کرده باشم ولی تا جایی که من خبر دارم، رمان پیرزاد تنها رمانیست که شرایط احراز مقام اول را داشته است و از من میشنوید یا امسال هم کتاب سال در حوزهی رمان اعلام نخواهدشد ویا اگر بشود، “چراغها را من خاموش میکنم” کتاب سال خواهدبود. منتظر سهشنبه ۱۵ بهمن باشید.
بدون نظر