خوابگرد

دوره‌ی آموزشی درآمدی بر فلسفه‌ی زبان

دکتر حسین شیخ‌رضایی و دکتر امیراحسان کرباسی‌زاده

زبان چیست و ما چگونه از آن استفاده مى‌کنیم؟ پاسخ به این سؤال بدیهی به نظر می‌رسد: زبان «ابزارى» براى مکالمه و برقرارى ارتباط است و ما با فراگیرى کلمات و دستور زبان مى‌توانیم بر آن تسلط یابیم. اما آیا به راستى همین پاسخ بدیهى تمام آن چیزی است که ما زبان می‌دانیم؟ بسیاری بر این باورند که مهم‌ترین موضوع و چالش فلسفی در قرن بیستم «مسئله‌ی زبان» بوده است. چرا و چگونه فیلسوفان «زبان» را به موضوع پژوهش اصلی خود تبدیل کردند و چرا از این تلقی ساده‌انگارانه که زبان صرفاً ابزار است، دست کشیدند؟

یکى از اهدافى که ما در بکارگیرى زبان به دنبال آنیم فهم «معنا» است. معناى کلمات، جملات و افعال گفتارى طرف مقابل. اکنون سؤال آن است که «معنا» چگونه چیزى است. آیا معنا تصویرى ذهنى است که هر کدام از ما براى خود آن را مى‌سازد؟ آیا معنا شیئى واقعى و مستقل از ماست که می‌توانیم به آن دسترسى داشته باشیم؟ آیا شکل‌گیری معنا محصول جامعه‌اى زبانى است یا انسانى تک افتاده و منفرد هم می‌تواند براى خود زبانى خصوصى ایجاد کند و به کلمات و عباراتش معنا دهد؟ این‌ها نمونه‌ای از سؤالات فلسفى‌اند که تامل درباره‌ی پدیده‌ی پیچیده‌ی زبان ما را به آن‌ها سوق می‌دهد.

از سوى دیگر ما از زبان استفاده می‌کنیم تا «افکار» خود را انتقال دهیم. رابطه‌ی میان زبان و فکر چگونه است؟ آیا می‌توان موجودى متفکر را تصور کرد که فاقد زبان باشد؟ از سوى دیگر آیا زبانى که ما بدان تکلم می‌کنیم تاثیرى بر نحوه‌ی اندیشیدن ما دارد؟

از مسائل فلسفى دیگرى که به زبان مربوط است، مساله‌ی «ترجمه» است. ما چگونه زبانى دیگر را می‌فهمیم؟ آیا اصولاً ترجمه از زبانى به زبان دیگر ممکن است؟ اگر مردمى با قواعد عقلانیت متفاوت از ما وجود داشته باشند، آیا ما می‌توانیم زبان آن‌ها را درک یا ترجمه کنیم؟ آیا ترجمه‌اى «منحصر به فرد» از جملات یک زبان غریبه وجود دارد؟

دکتر حسین شیخ‌رضایی و دکتر امیراحسان کرباسی‌زاده در دوره‌ی آموزشی «در‌آمدی بر فلسفه‌ی زبان» که در ده جلسه در شهرکتاب برگزار می‌شود به سوالات فوق پاسخ خواهند داد.

این دوره‌ی آموزشی روزهای یک‌شنبه ساعت ۱۶ تا ۱۸ برگزار می‌شود. آغاز آن ۱۸ مهر ماه است و علاقه‌مندان برای حضور در این دوره تا ۱۰ مهر فرصت دارند در ساعات اداری به مرکز فرهنگی شهرکتاب واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر(بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم مراجعه کنند و برای کسب اطلاعات بیشتر‌ با شماره‌‌های ۸۸۷۲۳۳۱۶ و ۸۸۷۱۷۴۵۸ تماس بگیرند.