روابط عمومی شهر کتاب: چهار سال از برگزاری نخستین نشست شهرکتاب میگذرد. در این مدت سهشنبه و چهارشنبهی هر هفته جلساتی در مرکز فرهنگی شهرکتاب برگزار شدهاند که علاوه بر نقد و بررسی کتابهای گوناگون در حوزه ادبیات و فلسفه و زبانشناسی، درسگفتارهایی هم برای آشنایی هرچه بیشتر مخاطبان با ادبیات کلاسیک در نظر گرفته شده است. سهشنبه شب در حضور استادان، منتقدان و علاقهمندان به مباحث فرهنگی، کارنامه چهارساله فرهنگی شهرکتاب بررسی شد. [متن کامل گزارش]
در ابتدای نشست مهدی فیروزان مدیرعامل شهر کتاب گفت: نقد کتاب، تولید فکر میکند زیرا ناقد با یک اثر غیر از نویسنده برخورد میکند. نقد کتاب، نظام یادگیری را به صورت نظام عملی درمیآورد و یادگیری اطلاعات را پردازش میکند. شهرکتاب یک سیستم است و این مجموعه باید توجه کند که پاسخ تعریف سیستمی خود را بگیرد.
مدیرعامل شهر کتاب در ادامه سخنانش خاطرنشان کرد: نشستهای شهرکتاب چهار سال پیش با جلسه نقد و بررسی کتاب «بیست و یک داستان از نویسندگان معاصر فرانسه» آغاز شد و تاکنون ۳۱۴ نشست و درسگفتار در این مرکز فرهنگی برگزار شده است که از این میان ۱۱۱ نشست به نقد و نظریه ادبی، زبانشناسی، نقد و بررسی کتابهایی در حیطه ادبیات و زبانشناسی و فرهنگ اختصاص داشته، ۱۴۲ درسگفتار درباره مولانا، فردوسی و سعدی برگزار و ۶۱ نشست نیز در حوزه اندیشه برگزار شده است.
وی خاطرنشان کرد: سیستم شهرکتاب فرهنگی دارد که ناخودآگاه بر فرهنگ عمومی جامعه تأثیر میگذارد و نیازمند به عقل جمعی فرهنگسازان کشور است زیرا این سیستم امروزه گستردهتر از مخاطبان شهر کتاب شده و در سطح کشور و جهان گسترش یافته است تا ایرانیهای خارج از کشور که از تولید فکر ایرانی دورند بتوانند با این آتشفشان معلومات آشنا شوند.
مهدی فیروزان درباره چشمانداز شهر کتاب در آینده نزدیک گفت: تا پیش از سال نو یک فروشگاه کتاب که ترکیبی از کتابهای ایرانی، خارجی، کودک، نوجوان و بزرگسال است افتتاح میشود تا در کنار درسگفتارها، نشستهای هفتگی شهرکتاب، کارگاههای آموزشی و… بتواند نیاز مخاطبان را پاسخ دهد تا مخاطبان به جدیدترین آثار منتشر شده در حوزههای گوناگون فرهنگی هم دسترسی داشته باشند.
پس از آن دکتر فتحالله مجتبایی درباره فعالیتهای فرهنگی شهرکتاب تصریح کرد: تا به امروز در شهر کتاب همه روشنگر، موثر و مفید بودند و فعالیتهای فرهنگی این مرکز را باید دانشگاهها انجام دهند ولی در دانشگاهها این اتفاق نمیافتد و بیشتر دانشجویان برای گرفتن نمره و مدرک دانشگاهی به دانشگاه میآیند. اگر یک جامعه فرهنگی نقد نداشته باشد به دنبال علتها و معلولها نمیرود. امروزه نقد کتاب به معنای اصلی شکل میگیرد و این نقد معنای علمی و واقعی خود را مطرح میکند. در گذشته حواشی کتاب «ادبیات چیست؟» نوشته ژان پل سارتر برای من پر از علامت سوال بود ولی با نقد و بررسی این کتاب در شهرکتاب، پاسخ برخی از پرسشهای خود را گرفتهام و باید بخشی از سوالات را از این کتاب پاک کنم.
سپس هوشنگ مرادی کرمانی با یادی از خاطرات گذشته و حس دوران کودکی خود گفت: زمانی که در شهرستان زندگی میکردم همیشه دوست داشتم به تهران بیایم و نویسندگان، هنرمندان و… را ببینم و این حس کودکانهای بود که تا به امروز با من همراه است. هنوز هم که مجله فیلم را ورق میزنم میخواهم بدانم من چند نفر از نویسندگان و هنرمندان را دیدهام. امروز در شهر کتاب آلبوم زنده چهرههای فرهنگی را داریم و کسانی که در گذشته بودند و امروز دیگر بین ما نیستند.
سپس موسی اسوار گفت: شهرکتاب خلاء نقد و بررسی ادبیات معاصر را پر کرده است. نقد کتاب، رمان، داستان کوتاه، جریان نقد ادبی و شعر امروز بحثهایی است که در شهر کتاب برگزار میشود و این مسأله یکی از جنبههای درخشان شهر کتاب را به تصویر میکشد ولی باید بررسیها و جنبه تحلیل و نقد بیشتر از جنبه توصیفی باشد و تنها به گزارش صرف بسنده نکند.
علی میرزایی مدیرمسئول نگاه نو هم درباره نشستهای شهرکتاب گفت: سال گذشته پنجاه هزار عنوان کتاب منتشر شده است که برخی از این کتابها از محتوای بسیار خوبی برخوردار است و شما نمیتوانید این کتابها را در هیچ کجا بیابید ولی من سخنم با ناشران است، ناشرانی داریم که در سال ۱۰۰ عنوان کتاب منتشر میکنند ولی یک نشریه کم برگ برای نقد کتابهای خود ندارند و این بار بسیار سنگین بر دوش شهرکتاب گذاشته شده است که باید بین ناشران مختلف این بار فرهنگی تقسیم شود.
وی همچنین خاطرنشان کرد: در جلسات نقد و بررسی کتاب باید به اشخاص فرصت صحبت کردن داد تا دیدگاهها و نظرهای خود را ارایه دهند. مکانهای فرهنگی باید جوانان را دریابد که اگر روزی پیشکسوتان ادبیات معاصر و ادبیات کهن نبودند بتوانیم بر روی جوانان حساب کنیم و نسل آینده نیز با چشمانداز خوبی به صحنه بیایند.
کوروش کمالی سروستانی مدیر مرکز سعدیشناسی گفت: نشستهای شهر کتاب ویژگیهای ارزشمندی دارد و پیوستگی و استمرار در برگزاری نشستها، درسگفتارها و کارگاههای آموزشی موجب شده تا دانشجویان بسیاری بتوانند از این نشستها استفاده کنند. انتشار این نشستها در روزنامهها، سایتها، شبکه چهار سیما و شبکه جهانی باعث شده تا علاقهمندان بسیاری به این برنامهها توجه کنند. همچنین انتشار خبرنامه برای شهر کتاب ضروری است و بهتر است که در سال بتوانیم به بررسی کارنامه فرهنگی شهر کتاب بپردازیم.
سپس احمد سمیعی با ذکر خاطرهای از دورههای مختلف تاریخی گفت: من دورههای متعددی را طی کردهام دوره رضا شاه در دوران کودکی و محمدرضا شاه در جوانی ولی همواره یک فضای فرهنگی در شرایط سیاسی وجود داشت و امروزه شهر کتاب با نشستهای فرهنگی خود مخاطبان ویژهای دارد. شهر کتاب کافی نیست، باید بشود شهرهای کتاب. در شهرستانها جوانان هیچ آشنایی با نشستهای فرهنگی ندارند. به عنوان مثال من که سردبیر نامه فرهنگستان هستم میبینیم که در رشت یک نسخه از این کتاب وجود ندارد و تأسف میخورم که «هزاران گل شکفت و بانک مرغی برنخاست».
در پایان نشست نیز بهاءالدین خرمشاهی گفت: نقد کتاب یکی از جذابترین شکل نشریه محسوب میشود و بهتر است که شهر کتاب نیز نشریهای داشته باشد تا نقد کتابها در این نشریه آورده شود و دست اندرکاران آن نیز جوانها باشند تا بتوانند از تجریبات پیشکسوتان بهره ببرند.
وی افزود: این که از ادبیات کلاسیک به مدرنیزم گرایش بیابیم و به کتابهای ادب مدرن بپردازیم کار شایستهای است ولی ابتدا باید ببینیم که در دانشگاههای دیگر مثنویپژوهی، مولاناشناسی، فردوسیپژوهی و سعدیشناسی، نشستهای گستردهای دارد، بعد میتوان به ادب مدرن پرداخت.