خوابگرد

سایت تازه‌ی فرهنگستان زبان و ادب فارسی

سایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی رخت نو پوشیده. مبارک است! مهم‌ترین بخش‌های این سایت از نظر من دو بخش است؛ یکی صفحه‌ای برای «پیشنهاد واژه» که از طریق آن هر کسی، بدون محدودیت خاصی، می‌تواند به فرهنگستانی‌ها واژه‌های تازه پیشنهاد کند، و ناگزیر این پیشنهادها عموماً از طرف کسانی خواهد بود که اهل وب‌اند و با این فضا بیگانه نیستند. می‌شود خوشحال بود از این که این فضا کم‌کم جدی‌تر گرفته می‌شود از سوی کسانی که باید آن را جدی‌تر بگیرند. فقط امیدوارم بنا به قاعده، برای انتقال این پیشنهادها به گروه‌های تخصصی فرهنگستان، ساز و کار مطمئن و مناسبی هم در نظر گرفته شده باشد.

بخش مهم دیگر این سایت، بخش واژه‌های خود فرهنگستان است؛ یعنی خروجی این فرهنگستان در مورد واژه‌گزینی. متأسفانه این بخش مشکل فنّی دارد و هر بار آن را تست کردم، به نتیجه نرسیدم. احتمالاً مدیر سایت از این مشکل آگاه است و به‌زودی آن را رفع می‌کند. در واقع مورد استفاده‌ترین بخش این سایت، شاید همین بخش «واژه‌ها» باشد که فعلاً در دسترس نیست.

اما دو سه نکته‌ی انتقادی:
با گذشت این همه زمان از حضور کامپیوتر و وب در زندگی و کار ما، کاملاً غیرحرفه‌ای و غلط است استفاده از کاراکترهای اختصاصی عربی به جای فارسی. اگر سایت‌های رسمی دیگر مثل خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها و… با چنین خطایی هم‌چنان پیش می‌روند، شاید بشود ازشان گذشت، ولی فکر نمی‌کنید زشت و نادرست باشد که سایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی پر باشد از «ی» و «ک» عربی به جای «ی» و «ک» فارسی، و اعداد انگلیسی و گاهی عربی به جای اعداد اختصاصی فارسی؟ اگر هم از برنامه‌ای استفاده می‌کنید که توانایی جایگزینی این کاراکترها را ندارد، دستِ‌کم هنگام تایپ مطالب، به این موضوع توجه کنید. اعصاب آدم خراب می‌شود وقتی این همه «ی» نقطه‌دار را می‌بنید که مثل مور و ملخ ریخته‌اند روی صفحه.

از این بدتر، وقتی شما با ویندوزهای قدیمی و فونت‌های قدیمی در برنامه‌های قدیمی تایپ کنید، کاملاً روشن است که مثلاً کلمه‌ی «گنجینهء» بشود «گنجینه»! که البته منظور از هر دو همان «گنجینه‌ی» است! تا تأنیث در متن به جای همزه‌ی عوض از «ی» اشکالی‌ست که فقط در همین فضای وب اتفاق می‌افتد. آن حروفچین بدبخت درست تایپ کرده، ولی متنی که در یک برنامه‌ی عهد بوقی و غیرمناسب با وب تایپ شده، ریختنش در محیط وب، باعث این جور رخدادهای حیرت‌آور هم می‌شود که به نظر من مسئولیتش متوجه مدیر سایت است. [تصویر روبه‌رو عکسی‌ست از بخشی از صفحه‌ی اصلی سایت، برای نمونه.]

و بالأخره یک سؤال: اعضای شورای اصلی فرهنگستان، روزانه که نه، هفته‌ای چند دقیقه می‌نشینند پای کامپیوتر و وب؟ اصلاً می‌نشینند؟ به نظر من اگر حتا یک نفرشان هم تا حالا نشسته بود و فقط همین سایت خودتان را هم می‌دیدید، با دیدن همان تا تأنیث، خون راه می‌انداخت! چه نتیجه‌گیری بدی: اعاظم قوم فرهنگستان، هنوز با کامپیوتر و وب آشتی نکرده‌اند؛ حتا اگر سایت‌شان را تازه کرده باشند!