چند روز پیش دوستی ایراد می‌گرفت از من که خوابگرد، حال و هوای قدیم را ندارد. حق داشت. به او گفتم که خودم دلم بیش‌تر از دیگران برای آن خوابگرد تنگ شده. کمی به‌خاطر وسواس زیادی‌ست که در نوشتن پیدا کرده‌ام، کمی هم به‌خاطر تنبلی‌ست ولی دلیل عمده‌اش به‌خاطر گرفتاری‌های روزمره‌ی احمقانه‌ای‌‌ست که کم و بیش همه گرفتار آن‌ایم. یکی‌از مواردی که بدجوری دلم برایش می‌تپید، همین گزارش‌های بازار کتاب بود که سرانجام دارم طلسمش را می‌شکنم. کاش بتوانم هر چند هفته یک‌بار این گزارش‌های ساده و خودمانی را ادامه بدهم.
از آخرین گزارش بازار کتابِ من نزدیک یک سال می‌گذرد. با این همه تأخیر، ناگزیر شدم در این گزارش ـ به جای دو سه هفته‌ی اخیر ـ نگاهی به دو سه ماه اخیر داشته باشم تا بیایم سر خط. طبق معمول هم تأکید می‌کنم که این گزارش خیلی جامعی نیست و به هر حال سلیقه‌ی من در آن دخیل است. دوم این که رویکرد غالب، رویکرد ادبی‌ست از جنس معاصرش. دیگر آن که من به «بازار کتابفروشیها» نظر دارم و نه به «بازار نشر»؛ می‌دانید که انتشار یک کتاب لزوما به معنای پخش هم‌زمان آن نیست. و بالاخره این که شما هم می‌توانید با کامنت‌های‌تان بر غنای این گزارش بیفزایید؛ کاستی‌ها را یادآوری کنید، غلط‌ها را اصلاح کنید و پیشنهادهای تازه بدهید. و اما گزارش: [متن کامل]
تازه‌های ایرانی
۲- دربارهی ظهور و علایم ظهور اثر مشترک صادق هدایت و حسن قائمیان است که ویرایش دوم آن به کوشش نورالدین نوری در نشر اسطوره منتشر شده. در بخشی از پیشگفتار این کتاب به قلم حسن قائمیان و به تاریخ ۱۳۴۲ چنین آمده: «این کتاب هیچ یک از جنبه‌های خاص مذهبی را واجد نیست و در تهیه و تنظیم آن نیز مذهب معین و خاصی مطمح نظر نبوده است. بنابراین از هر گونه بحثی که برای آن بتوان به نحوی از انحا کوچک‌ترین جنبه‌ی خاص مذهبی قایل شد… خودداری شده است.» این کتاب چهار بخش دارد: ۱) دربارهی ظهور و علایم ظهور/ صادق هدایت ۲) پیش‌گویی‌های پیامبران بزرگ امامان/ گردآوری صادق هدایت، حسن قائمیان ۳) نوشته‌های پراکنده/ حسن قائمیان ۴) تصاویر. آخرین تصویر موجود در این کتاب تصویر دست‌خطی‌ست از صداق هدایت که با عنوان کارت خداحافظی ثبت شده و متن آن این است: «دیدار به قیامت، ما رفتیم و دل شما را شکستیم، همین!» [۳۱۱ صفحه ـ ۳۳۰۰ تومان]
۳- «به‌روژ ئاکره‌یی» نام نویسنده‌ای کردتبار است که نخستین مجموعه‌داستان او با نام ما این‌جا هستیم توسط نشر نیلوفر و با همکاری بنیاد گلشیری به بازار کتاب فرستاده شده. آن‌طور که بنیاد گلشیری «به‌روژ» را معرفی کرده، پس از شکست جنبش کردها در سال ۱۹۷۵ او به همراه خانواده‌اش از کردستان عراق به ایران پناهنده شد، پانزده سالی در ایران زندگی کرد و اکنون بیش از چهارده سال است که در سوئد زندگی می‌کند. به کردی پنج مجموعه‌شعر دارد، نقد می‌نویسد، ترجمه هم می‌کند. آثاری را از گلشیری، شاملو، فرخزاد و دیگر نویسندگان ایرانی به کردی ترجمه و منتشر کرده. «به‌روژ» به فارسی فقط داستان می‌نویسد و «ما این‌جا هستیم» نخستین آن‌هاست.
۴- نخستین رمان ناتاشا امیری بامن به جهنم بیا هم توسط نشر افق روی قفسه‌های کتابفروشیها نشسته. بنا به یاداشت پشت این کتاب، ناتاشا امیری اول مدرک مهندسی کشاورزی گرفت. در عین حال دستی در نقاشی و مجمسه‌سازی دارد. هم‌چنین در کار چوگان و پرش با اسب مهارتی به هم زد [مهارت را مگر به هم می‌زنند؟]. بعد، داستان‌نویسی را به شکل حرفه‌ای از سال ۱۳۷۴ آغاز کرد و مجموعه‌داستان «هولا…هولا»ی او در سال ۸۲ اعتبار فراوانی پیدا کرد. در این چند وقت که رمان او متتشر شده، من هنوز نقدی بر آن ـ به‌ویژه از طرف دوستان و هم‌نسلانش ـ در مطبوعات ندیده‌ام. نکند از کار خوش‌شان نیامده و دارند محافظه‌کاری می‌کنند؟ [۲۳۹ص ـ ۲۲۰۰ت]
۵- تازه‌ترین اثر «خسرو حمزوی» هم با نام عجیب و غریب از رگ هر تاکِ دشت سایه‌ها و باز توسط نشر افق به بازار آمده. این رمان حجیم، فضایی مشابه فضای بیش‌تر داستان‌های حمزوی دارد، ولی پشت جلد آن تأکید شده که با دیگر آثار او متفاوت است. خواندن این رمان را دو روز است که تمام کرده‌ام و حتما درباره‌اش در همین‌جا خواهم نوشت. [۶۲۴ص ـ ۵۸۰۰ت]
۶- از «محمدآصف سلطان‌زاده» نویسنده‌ی افغانی هم مجموعه‌داستان اینک دانمارک در دسترس قرار گرفته. این مجموعه را نشر نیلوفر منتشر کرده و شامل ۱۴ داستان است که دو واژه‌نامه‌ی افغانی و دانمارکی هم ضمیمه‌ی آن است.
۷- رمانی هم به اسم غم آخر در بازار دیده می‌شود از نویسنده‌ای به نام «مرتضی حقیقت». حقیقت متولد ۱۳۲۳ است و رمان او در نشر چشمه منتشر شده. [۱۲۷ص ـ ۱۰۰۰ت]
۸- رمان ماهی‌ها در شب می‌خوابند نوشتهی «سودابه اشرفی» هم در شمار تازه‌های بازار است. نام اشرفی را را پیش از این در لیست برندگان جایزه‌ی صادق هدایت دیده‌ایم و نشر مروارید ناشر رمان اوست. [۱۱۸ص ـ ۱۳۰۰ت]
۹- و سرانجام رمان پری‌سا نوشتهی «فرشته ساری» که ققنوس آن را منتشر کرده. [۱۱۸ص ـ ۱۰۰۰ت]
تجدیدچاپ‌های ایرانی
۱- در این بخش یکی از دو اثر قابل‌توجه، کافه نادری‌ست نوشتهی «رضا قیصریه» که چاپ پنجم آن اوایل زمستان به بازار آمد. [۲۰۰ص ـ ۱۶۰۰ت]
۲- دیگری، کتاب تألیفی جهان داستان (غرب) است که مجموعه‌ای‌ست از شانزده داستان کوتاه از نویسندگان معروف دنیا همراه با شرح و تفسیر و واژه‌نامه‌ای از اصطلاحات ادبیات داستانی. «جمال میرصادقی» گفته کتاب را برای چاپ جدید بازویرایش کرده و هنوز هم کارکرد آموزشی خوبی برای نوآمدگان دنیای ادبیات داستانی دارد. [۵۰۰ص ـ ۴۵۰۰ت]
تازه‌های غیرایرنی
۱- هرچند با تأخیر، ولی روزی روزگاری، دیروز را باید در این بخش آورد. این کتاب برگزیده‌ی داستان‌های مجله‌ی نیویورکر است و «لیلا نصیری‌ها» مترجم آن. داستان‌های این نویسندگان در این کتاب آمده: جان آپدایک، شرمن آلکسی، دانلد آنتریم، رابرت استون، جورج ساندز، حنیف قریشی، جوپا لاهیری و آلیس مونرو. [۲۴۳ص ـ ۲۱۰۰ت]
۲- طرفداران «ایتالو کالوینو» در ایران هم‌چنان بهره‌مند می‌شوند. کتاب مورچه‌ی آرژانتینی شامل سه داستان کالوینوست که نشر کاروان آن را با ترجمه‌ی «شهریار وقفی‌پور» به بازار فرستاده. به گفته‌ی وقفی‌پور، این سه داستان به‌نوعی بازتابنده‌ی نگاه نیچه‌ای کالوینو به مناسبات انسانی و نفرت او از میان‌مایگی‌ست. این سه داستان به‌نوعی تمامی مضامین و دلبستگی‌های کالوینو را در خود خلاصه کرده است: علم، فولکلور، طنز، زندگی روزمره و داستان‌سرایی.
۳- و اما یک رمان آفریقایی اصیل؛ راه گرسنگان از نویسنده‌ای به نام «بن اکری» که نشر نیلوفر آن را با ترجمه‌ی «جلال بایرام» روانه‌ی بازار کتاب کرده. بن اکری زاده‌ی نیجریه است و از ۹ سالگی ساکن انگلیس شده. ان رمان او در سال 1991 منتشر شد و جایزه‌ی بوکر را نصیب او کرد. در پیشگفتار این کتاب اشاره شده که این رمان داستان پسرکی‌ست اثیری. داستان آبیکو یا اثیری از اسطوره‌ای یوروبایی در آفریقا سرچشمه گرفته و به کودکی می گویند که در همان طفولیت می‌میرد تا بار دیگر متولد شود. پسرکی به نام آزارو در یکی از این تولدها که شاید پنجمین بازگشت اوست، زندگی خود و خانواده‌اش را حکایت می‌کند. [۶۰۰ص]
۴- رمانی هم به نام لولی خیگانته (مسیر انگلیسی‌ها) از نویسنده‌ای اسپانیای به نام «آنتونیو سولر» به بازار آمده که «کیومرث پارسای» مترجم آن است و نشر اخوان، ناشر آن. این کتاب در سال ۲۰۰۴ در اسپانیا منتشر شده و در همان سال هم قدیمی‌ترین و معتبرترین جایزه‌ی ادبی اسپانیا را برده. [۳۳۶ص ـ ۲۷۰۰ت]
۵- اگر بیل استریت زبان داشت هم نام رمانی‌ست از «جیمز بالدوین» که با ترجمه‌ی «ابراهیم یونسی» و توسط نشر معین منتشر شده. نویسنده‌ی این رمان در سال ۱۹۸۷ مرده و این اثر او مربوط است به سال ۱۹۷۳٫ او جزو نویسندگان سیاه‌پوست تبعیدی از آمریکا به اروپاست که پس از ده سال به آمریکا برمی‌گردد و از او بیش از دوازده مجموعه‌داستان و رمان و نمایش‌نامه باقی مانده است.
۶- از «طاهر بن جلون» هم رمان دیگری با ترجمه‌ی «محمدرضا قلیچ‌خانی» به بازار آمده که نامش فساد در کازابلانکاست. از این نویسنده‌ی مراکشی‌الاصل تا کونو چهار کتاب دیگر در ایران ترجمه شده که یکی «شب قدر» برنده‌ی جایزه‌ی گنکور و دیگری «با چشمان شرمگین» با ترجمه‌ی «اسدالله امرایی». [۱۷۰ص ـ ۱۸۰۰ت]
۷- و بالاخره رمانی هم از «پاتریک مدیانو» به نام مرا نگین کوچولو می‌نامیدند که نشر اختران آن را با ترجمه‌ی «ناهید فروغان» روانه‌ی بازار کتاب کرده. این نویسنده‌ی فرانسوی از ۱۹۶۸ تا کنون بیش از بیست رمان و مجموعه‌داستان چاپ کرده و این اثر او مربوط است به سال ۲۰۰۱. [۱۳۵ص ـ ۱۶۰۰ت]
تجدیدچاپ غیرایرانی
ـ در این بخش، تنها اثر قابل‌توجه، گور به گور است از «ویلیام فاکنر» با ترجمه‌ی «نجف دریابندری» که چاپ نخست آن مربوط است به سال ۱۳۷۱ و اخیرا چاپ سوم آن توسط نشر چشمه منتشر شده است. بنا به گفته‌ی دریابندری، ترجمه‌ی نام اصلی این رمان این است: «هم‌چون که دراز کشیده بودم و داشتم می‌مردم» که نجف نام گوربه‌گور را برایش انتخاب کرده. فاکنر این رمان را در سال ۱۹۳۰ و یک سال پس از «خشم و هیاهو» نوشته. خودش ادعا کرده که نوشتن این اثر را طی شش هفته، آن هم در کنار کار شبانه پای کوره‌ی آتش یک نیروگاه تمام کرده و پس از آن هم دستی در آن نبرده. ولی بسیاری منتقدان آن را ساده‌ترین و کامل‌ترین رمان فاکنر می‌دانند. [۳۰۰ص ـ ۲۸۰۰ت]
پرفروش‌ترها
۱- از بین آثار ایرانی، مجموعه‌داستان باغ ملی اثر «کورش اسدی» وضعیت نسبتا خوبی دارد. [۱۰۴ص ـ ۱۰۰۰ت]
۲- اثر ایرانی دیگر، نام‌ها و سایه‌ها‌ی «محمدرحیم اخوت» است. اثر این نویسنده‌ی ۶۰ ساله برنده‌ی بهترین رمان سال جایزه‌ی مهرگان شد. [۲۶۱ص ـ ۱۹۵۰ت]
۳- در بین آثار غیرایرانی هم نخست باید به ترجمه‌ی جدید شهر شیشه‌ای اشاره کنم که نشر افق آن را با ترجمه‌ی «شهرزاد لولاچی» ارائه کرده. این رمان «پل استر» پیش از این با ترجمه‌ی «خجسته کیهان» منتشر شده بود که توزیع درستی نداشت و نهایتا هم معلوم نشد ناشر آن چی شد و کجا رفت؟ کیهان دو اثر جدید پل استر را هم ترجمه کرده که احتمالا اوایل سال آینده منتشر خواهند شد. [۲۰۸ص ـ ۲۰۰۰ت]
۴- و کتاب دیگری که در بازار مورد توجه فرهیختگان است، گرینگوی پیر است اثر «کارلوس فوئنتس» با ترجمه‌ی «عبدالله کوثری» که امسال چاپ دوم آن توسط نشر طرح نو منتشر شد. [۲۱۲ص ـ ۱۸۰۰ت]
پیوند:
:: بایگانی گزارش‌های پیشین بازار کتاب در خوابگرد [+]
