نزدیک به پنج سال پیش، یعنی چهارم آذرماه ۱۳۷۷ که اولین نشست کتاب ماه ادبیات و فلسفه و با موضوع “نیچه در بوته‌ی نقد” برگزار شد، شاید کم‌تر کسی گمان می‌برد این نشست‌ها چنان تداوم یابد که اکنون در آستانه‌ى صدمین نشست آن باشیم. روز شنبه ۵مهرماه ۱۳۸۲قرار است در مراسمی رسمی، جشن صدمین نشست با حضور شماری از نویسندگان، مترجمان و پژوهشگران برگزار شود.
نشست‌های کتاب ماه تا کنون موضوعات گوناگونی از جمله شعر، داستان، فلسفه، زبان‌شناسی، نقد ادبی و… را پوشش داده؛ نشست‌هایی که بیش از هرچیز، زمینه‌ی پیوند میان مجامع دانشگاهی و روشنفکری را فراهم کرد، زیرا در این نشست‌ها، اگر نگوییم برای اولین‌بار، اما به شکلی محسوس و متداوم، فرصتی پیش آمد تا در سایه‌ی کنار هم قرارگرفتن این دو حوزه، گروه نخست با جریان‌های جاری ادبی و فلسفی در میان قاطبه‌ی روشنفکران آشنا شوند و گروهی از روشنفکران نیز با روش‌های آکادمیک بررسی و مطالعه‌ی این مباحث از نزدیک برخورد کنند.
منفعت دیگری که از این نشست‌ها به بار نشسته،
برقراری پیوند میان «ادبیات کلاسیک» و «ادبیات نو» نیز یکی از امکاناتی‌ست که در سایه‌ی این نشست‌ها پدید آمده است، به‌گونه‌ای تلاش شده ادبیات کلاسیک با نگاهی نو نقد و بررسی مجدد شوند و ادبیات نو نیز به پشتوانه‌ی ادبیات کلاسیک مورد ارزیابی قرار گیرند.
تا کنون ۲۵مورد از نشست‌های کتاب ماه ادبیات و فلسفه، یعنی چیزی در حدود یک‌چهارم کل آن‌ها، صرفا به مباحث پایه‌ای نقد ادبی اختصاص داشته که طی آن‌ها موضوعاتی چون “جامعه‌شناسی و نقد ادبی”، “رویکرد روان‌شناسی ژرف‌نگر در نقد ادبی” و “سهم فلسفه‌ی معاصر در نقد ادبی” طرح شده و حتا در برخی جلسات، یک موضوع خاص نظری،اختصاصا مورد توجه قرا گرفته مثل “صدسال داستان‌نویسی”، سیر رمانتیسم در اروپا” و “داستان کوتاه” که با توجه به اهمیت نقش مباحث علمی نقد ادبی، جای خالی و ناکافی منابع مطالعاتی مربوط را تا حدی جبران کرده است.
نکته قابل توجه در ارزیابی ۹۹نشست کتاب ماه، سطح آثاری‌ست که در نشست‌های ویژه طرح و بررسی شده‌اند و بعدها در حوزه‌های مختلف، جوایز سال را دریافت کرده‌اند. از میان این آثار می‌توان به “فرهنگ هزاره”، “چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی”، “جنگ آخرالزمان”، “انگار گفته بودی لیلی” و “چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم”اشاره کرد.
سوای امتیازات خاص نشست‌های کتاب ماه نسبت به جلسات مشابه، مروری بر اسامی سخنرانان و شرکت‌کنندگان در این نشست‌ها هم به‌وضوح نشان می‌دهد که این نشست‌ها از سطح عمومی بالاتری هم برخوردار بوده. شماری از سخنرانان و شرکت‌کنندگان (بی‌هیچ ترتیب و اولویتی) از این قرارند:
عزت‌الله فولادوند، صالح حسینی، بابک احمدی، حسن میرعابدینی، علی‌محمد حق‌شناس، صفدر تقی‌زاده، ضیاء موحد، غلامحسین ابراهیمی دینانی، محمود دولت‌آبادی، ابوالحسن نجفی، اسماعیل سعادت، عباس مخبر، مشیت علایی، کامران فانی، کریم امامی، کورش صفوی، اصغر دادبه، فریدن بدره‌ای، عبدالله کوثری، احمد تمیم‌داری، رضا داوری، عنایت سمیعی، شهریار مننی‌پور، حسین سناپور، کریم مجتهدی، احمدرضا احمدی، محمدعلی سپانلو، حسین پاینده، هلن اولیایی‌نیا و…
نشست‌های کتاب ماه ادبیات و فلسفه، از معدود تجربیات فرهنگی ادبی این کشور است که توانسته در زمانی دراز پایدار بماند و روز به‌روز بر غنا و مشتاقان آن، هر دو افزوده شود. زمانی، یکی از شبکه‌‌های تلویزیون، مشروح جلسه‌ها را به‌طور کامل پخش می‌کرد اما مدت‌هاست که شماری از پیگیران مباحث، از این امکان محروم مانده‌اند. نمی‌دانم می‌شود آیا از مدیران تلویزیون پرسید که چرا؟
و نمی‌دانم از چه مدیران دیگری باید خواست که محل مناسب‌تر و بزرگ‌تری برای برگزاری نشست‌های آینده‌ی کتاب ماه در اختیار خانه‌ی کتاب بگذارند؟
بدون نظر