میانه‌ی شهریورماه است و ویترین کتابفروشی‌های تهران کم‌تر شاهد آثاری تازه است. فصل بازشدن مدارس و دانشگاه‌ها از یک طرف رونقی تازه به دخل کتابفروشی‌ها تزریق می‌کند و از سوی دیگر باعث می‌شود که صاحبان کتابفروشی‌ها کم‌تر فرصت کنند سفارش‌های جدید خود را تهیه کنند. ویزیتورهای بخش توزیع هم ترجیح می‌دهند این‌روزها کم‌تر به سراغ آن‌ها بروند تا در آغاز مهرماه با دست پرتری نسبت به ماه‌های قبل در بازار کتاب پرسه بزنند. همه‌ی این‌ها به‌اضافه‌ی رکودی که از تعطیلی موقت شورای ممیزی کتاب ارشاد ناشی شد، باعث شد که گزارش این دوهفته‌ی خوابگرد هم از حیث تازه‌های بازار کتاب، کم‌شمار به‌نظر بیاید. خوشبختانه خبر می‌رسد که شورای ممیزی مدتی‌ست دوباره شروع به کار کرده و اکنون با انبوه آثار ادبی روبه‌روست که پشت در اتاق شورا تلنبار شده. شاید که پس از یک دوره فشار قضایی به اعضای این شورا، شماری از نویسندگان و ناشران به‌تدریج از بلاتکلیفی چندماهه‌ی اخیر درآیند. [متن کامل گزارش]
جدیدهای ایرانی
۱- نسیمی در کویر عنوان رمانی‌ست از مجید دانش‌آراسته که توسط انتشارات دنیای نو در بهار امسال به چاپ اول رسیده و اخیرا به بازار عرضه شده است.
۲- رمانی هم از حسن فرهنگی در بازار کتاب به چشم می‌خورد با عنوان نویسنده نمی میرد، ادا در می‌آورد که انتشارات ورجاوند ناشر آن است.
۳- بودای چشم بادامی هم مجموعه‌داستانی‌ست(در ستایش هنر و گفتگوی تمدن‌ها) اثر مهدی اشتری که توسط انتشارات بیدگل به بازار راه یافته است.
۴- و برجسته‌ترین اثر ایرانی دیگر مجموعه‌داستانی‌ست از محمود برآبادی با نام کارمند نمونه که در انتشارات فرگون به چاپ اول رسیده است.
تجدیدچاپ ایرانی
تنها کتاب مهمی که چاپ جدیدی از آن طی دوهفته‌ی گذشته به بازار کتاب آمده، سیاسنبو اثر معروف محمدرضا صفدری‌ست. این مجموعه‌داستان قبلا توسط ناشرین مختلفی چاپ شده بود و اکنون انتشارات قصه به عنوان چاپ اول خود مجددا آن را منتشر کرده است.
جدیدهای ترجمه‌ای
۱- زیستن برای بازگفتن عنوان کتابی از مارکز است با ترجمه‌ی نازنین نوذری که به همت انتشارات کاروان منتشر شده. این کتاب بیش‌تر به سرگذشت‌نامه‌ی مارکز (طی‌داستان) می‌پردازد.
۲- اثر جدید خارجی دیگر فرهنگ و امپریالیسم نام دارد. این کتاب اثری‌ست درمورد ادبیات غرب، تاریخ، نقد و نظریه‌هایی در زمینه‌ی ادبیات سیاست و فرهنگ. نویسنده‌ی کتاب “ادوارد سعید” است و انتشارات توس آن را با ترجمه‌ی اکبر افسری به بازار عرضه کرده است.
۳- سوسک کافکا نوشته‌ی رضا اردوبادیان و با ترجمه‌ی نیره توکلی هم تازه‌ترین کتاب ترجمه‌ای مهم است که توسط انتشارات فرگون منتشر شده. رضا اردوبادیان از نویسندگان مهاجر ایرانی‌ست که مدیریت اجرایی مجمع زبان‌شناسی جنوب شرق امریکا را به مدت هجده سال برعهده داشته و هم اکنون جایزه‌ای به اسم او از سوی هیات داوران مجمع زبان‌شناسان جنوب شرق امریکا، هر ساله، به یک یا دو دانشجوی برجسته و فارغ التحصیل رشته‌ی زبان‌شناسی اعطا می‌شود. مثل این که یواش یواش نسل نویسندگان مهاجر ایرانی دارند چهره‌ی پررنگ‌تری از خود برای مخاطبان داخلی ترسیم می‌کنند.
تجدیدچاپ خارجی
۱- سرانجام پس از حدود ۳۰سال که از انتشار افسانه‌ی سیزیف اثر آلبر کامو در ایران می‌گذرد، این کتاب در انتشارات دنیای نو به چاپ مجدد رسیده و به بازار آمده. این اثر مشهور آلبر کامو توسط علی صدوقی و محمدعلی سپانلو ترجمه شده است.
۲- چاپ سوم عقاید یک دلقک اثر هاینریش بل هم با ترجمه‌ی محمد اسماعیل‌زاده توسط انتشارات چشمه و با تیراژ ۲۰۰۰جلد به چاپ سوم رسیده است.
۳- اروپایی‌ها اثر هنری جیمز نیز آخرین اثر برجسته‌ی دیگر است سومین چاپ آن با ترجمه‌ی فرشته داوران و عباس خلیلی توسط انتشارات مرکز منتشر شده و اخیرا در ویترین کتابفروشی‌ها نشسته است.
خدایگان کتاب
جماعت، هویت، ثبات
کتاب پیشنهادی این گزارش، دنیای قشنگ نو اثر نویسنده‌ی انگلیسی آلدوس لئونارد هاکسلی‌ست.
هاکسلی در کتاب خود جامعه‌ای را ترسیم می‌کند که در آن انسان‌ها ماشین‌زه شده‌اند؛ انسان‌هایی که از طریق ماشین‌های نطفه پروری، برای مصارف خاص و در گروه‌بندی‌های خاص در جایگاه اجتماعی پرورش یافته و حتا پیش از آن‌که تولید شوند، برای کارهایی که از قبل در نظر گرفته شده، انتخاب شده‌اند. انسان‌هایی با یک شکل که با مصرف ماده‌ای به نام “سوما” خود را خوشبخت تصور می‌کنند و دایم در گوش آن‌ها شعارهایی زمزمه می‌شود که آنان را در شرایط خود غوطه‌ور سازد و از فکرکردن در مورد هر مسئله‌ای خصوصا راجع به خویش دورکند. در این جامعه خدا زائد است، چراکه علم وصنعت حاکم است و خدا با ماشین و علم وصنعت سازگار نیست.
در جامعه‌ی هاکسلی انسان‌ها به پنج گروه تقسیم می‌شوند:
آلفا: که برای کارهای مدیریتی انتخاب شده‌اند.
بتا: که از لحاظ هوش در رده‌ی دوم قرار دارند.
گاما: که آن‌ها هم هوشی پایین‌تر از بتاها دارند.
و به ترتیب، دلتاها(مسئول کارهایی که به هوش کم‌تری نیاز دارد) و اپسیلون‌ها(که فاقد هوشمندی هستند).
به گفته‌ی آقای مدیر: “ما در این شیشه‌ها نوزادان خود را با سیستم طبقه‌بندی “آدم‌ریزی” برای کارهای مختلف اجتماع پرورش می‌دهیم. کارگر فاضلاب را به گروه اپسیلون‌ها و مدیر تازه برای مرکز آدم‌پروری را به گروه آلفا سفارش می‌دهیم.”
گروه دلتاها طوری تربیت شده‌اند که از کتاب و گل گریزان‌اند؛ چرا که در اولین تماس آن‌ها با این اشیا، صدایی مهیب آنان را دچار شوک مغزی می‌کند، آن‌هم به این دلیل که آنان برای کارخانه‌ها تربیت می‌شوند و کارگری که بخواهد به سوی موسیقی، گل، کتاب و امثال آن برود، نمی‌تواند تمامی وجودش را وقف هدفی که برایش تعیین کرده‌اند، بکند و چه بسا که در اثر کتاب خواندن برضد کارفرما شورش کند.
در دنیای کتاب هاکسلی، جان وهستی همه‌ی افراد به حکومت تعلق دارد و هدف نهایی، آسایش و آرامش حکومت است، بنابراین فرد یک وسیله است و همه‌ی تعلقات فرد تابع آن وسیله. عشق و ازدواج کاری‌ست بی اساس و زیان‌بخش؛ زیرا وقتی عشق به وجود آمد، تعلق‌خاطر به‌وجود می‌آید و وقتی فرد ازدواج کرد، دیگر استقلال فردی را از دست داده است. سکس بین افراد وسیله است؛ چیزی شبیه تلفن، اتومبیل و… تنها وقتی ضرورت ایجاب کرد، به‌کار می‌آیند.
در دنیای هاکسلی، انسان‌هایی که طبیعی به‌وجود می‌آیند، درجایی به نام “مسکن وحش” نگاه داشته می‌شوند.
دنیای قشنگ نو به گفته‌ی خود هاکسلی کتابی‌ست درباره‌ی آینده و زمانی می‌تواند توجه ما را برانگیزد که پیشگویی‌های آن در شرف وقوع باشد.
او می گوید: “امروز این حقیقت مشهود است که ممکن است کم‌تر از یک قرن دیگر، این مصیبت بر عالمیان فرود آید؛ یعنی اگر آن‌قدر زنده بمانیم و دراین فاصله خود را به نابودی کامل نکشانیم. در واقع تا آن زمان که تصمیم نگیریم که تمرکز علم را بر هم بزنیم و آن را در طرق سودمند به‌کار ببریم، نه به آن صورت که انسان برای علم وظیفه شود بلکه علم وسیله‌ای برای پیدایش نژادی از افراد آزاد گردد، در برابر ما دو راه بیش‌تر باقی نمی‌ماند: یا پدیدآورنده‌ی چند حکومت ملی یک‌حزبی جنگ‌طلب باشیم که وحشت بمب اتم، سرمایه‌ی قدرت‌مان و انهدام تمدن، هدف نهایی‌مان باشد و یا این‌که یک حکومت فوق ملی یک‌حزبی بسازیم که هرج ومرج اجتماعی پیدایش آن را ایجاب کرده باشد و از راه پیشرفت سریع تکنولوژی به‌طور اعم، و انقلاب اتمی به طور اخص، به‌وجود آمده باشد و این حکومت به‌خاطر نیاز جامعه برای سودمندی وثبات، به نوعی مدینه‌ی فاضله‌ی به‌ظاهر رفاه‌دهنده اما به‌باطن ستمگرانه مبدل شود.
منتقدان بزرگ، هاکسلی را در شمار داستان‌سرایان بزرگ قرار نمی‌دهند اما متفقا اذعان دارند که او عالم و ادیب بزرگی بوده که با دانش و بینش خود رسالتی را بر عهده گرفته و آن را از طریق داستان‌های خویش عرضه کرده است.
آلدوس هاکسلی در سال ۱۸۹۴ متولد و در روز ۲۲ نوامبر ۱۹۶۳ بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت. مصادف شدن روز مرگ او با روز به قتل رسیدن جان اف کندی، مرگ کسی را که چهل سال به ادبیات جهان خدمت کرد از یادها برد.
از دیگر آثار ترجمه شده‌ی او می‌توان به کتاب زرد کرومی اشاره کرد.
این گزارش با همکاری ایمان درستی‌راد و کامران شیخ‌الاسلام تهیه شده و در تنظیم بخش خدایگان کتاب به‌جز منابع اینترنتی، از کتاب سیری در بزرگ‌ترین کتاب‌های جهان/ حسن شهباز نیز استفاده شده است.