ته‌مانده‌ی پیکر شهید «حسن جنگجو» بعد از ۳۴ سال به ایران برگشت. او سه سال بعد از این عکس مشهور، که آلفرد یعقوب‌زاده در ۱۳سالگیِ او گرفت، در عملیات خیبر مفقودالاثر شد.
استفاده از کلمه‌ی «ته‌مانده» برای پیکر شهید حسن جنگجو، اعتراض برخی خوانندگان ارجمند کانال تلگرامی خوابگرد را برانگیخت. نخست اینکه انتخاب این کلمه عمدی بود هم‌چنان‌که در اغلب نوشته‌ها و حتا خرده‌نوشته‌های دوستانه نیز سعی می‌کنم تک‌تک کلمه‌ها را با دقت انتخاب کنم. کار و دل‌مشغولی و لذت زندگی من در به بند کشیدن کلمه‌هاست. پیش می‌آید گاهی که می‌فهمم انتخابم اشتباه بوده است، ولی تک‌تک کلمه‌ها برای من زندگی مستقل دارند و سهل‌انگارانه یا از سر عادت به کارشان نمی‌برم؛ آن‌ها را انتخاب می‌کنم، با دقت. پس استفاده از «ته‌مانده» بی‌حساب نبود. اما چه حسابی؟
«ته‌مانده» شما را یاد چه می‌اندازد؟ کلمه‌ای است بسیار آشنا، اما استفاده‌اش در این‌جا مخاطب را گیر می‌اندازد و عبارت خبری مرا تبدیل میکند به یک پیام تلخ و زهردار. تلخی و زهری که به هنگام خواندن اصل خبر در خون خودم دوید و با آشنازدایی از این کلمه می‌توانستم این تلخی را در رگان مخاطب نیز بجوشانم و فکرش را و حالش را آشفته کنم. دست‌کم بکوشم تا چنین شود. هم‌چنان‌که شمار دیگری از واکنش‌های خوانندگان بر دریافت این پیام گواهی می‌داد. اما چرا تلخ‌زبانی؟
من خود «بازمانده»ی زخم‌دار هشت سال جنگ‌ام. نه تنها من، که پدرم و برادرم نیز. اینکه در آن سال‌ها بر امثال ما چه گذشت و در همه‌ی این سال‌ها بر امثال ما چه‌ها که نگذشت، همان چیزی است که وامی‌داردَم وقتی از جنگ حرف می‌زنم، دست‌کم با کلمه‌ها به جنگ با جنگ برخیزم. اگر کلمه‌ی «ته‌مانده» برای پیکر شهیدی که ۳۴ سال (نیمی از عمر آدمی) در خاک بوده و در راه، تا خرده‌استخوانی و نیمچه‌پلاکی زنگاربسته از جزیره‌ی مجنون برسد به زادگاهش در تبریز می‌تواند خشم من از مصیبت‌های وصف‌ناپذیر جنگ را به‌قدر سوزشی ولو مختصر در شقیقه منتقل کند، یعنی انتخابم درست بوده است.
گفتنی بسیار است اما فعلاً همین بس است. با همه‌ی این احوال، اگر این کلمه برای شماری از خوانندگان بار توهین‌آمیز داشته است، صمیمانه از ایشان پوزش می‌طلبم و امید دارم با این توضیح مختصر به مقصود متن آگاه شده باشند و به قلب من نزدیک.
رضا شکراللهی
پی‌نوشت:
و حالا خبر رسید مادر شهید حسن جنگجو پس از تشییع ته‌مانده‌ی پیکر پسرش، در بیمارستان درگذشت.
۲ نظر
از دیدگاه انسانیت کسی که برای دفاع از وطنش دست به اسلحه میبرد و خود را سپر دفاعی مملکتش میکند، حرمتی بس والا دارد. اینکه شما برای خالی کردن دق‌دلی تان سر فلان حزب و جناح سیاسی، از واژۀ «ته مانده» برای او استفاده میکنید آشکارا بی‌حرمتی به آن شهید(انسان بزرگ) است. لااقل ته مانده شرفتان را به این سادگی به باد ندهید…
گاهی آزردگی بخشی از تجربهٔ متنه.