امید در تاریکی
تاریخ‌های ناگفته و احتمالات بیکران
ربه‌کا سولنیت، نویسنده و مورخ و کنش‌گر، هجده کتاب دربارۀ محیط زیست، مناظر، اجتماع، هنر، سیاست، امید و حافظه نوشته است، ازجمله این کتاب‌ها: این حوالی دوردست؛ راهنمای میدانی برای گم شدن؛ سفردوستی؛ تاریخچۀ راه رفتن؛ رود سایه‌ها: ادویرد مایبریج و غرب وحشی تکنولوژیک (که به خاطرش جایزۀ گوگنهایم، جایزۀ حلقۀ منتقدان کتاب ملی در حوزۀ نقد و جایزۀ ادبی لنان را دریافت کرد).
او که از کودکستان تا تحصیلات عالیه را در نظام آموزشی عمومی کالیفرنیا گذرانده، سرمقاله‌نویس و نویسندۀ همکار هارپرز و گاردین است.
از مهم‌ترین کتاب‌های سولنیت کتاب امید در تاریکی؛ تاریخ‌های ناگفته، احتمالات بیکران است که ویراست جدید آن در سال ۲۰۱۴ در آمریکا منتشر و با استقبال فراوان روبه‌رو شد.
نویسنده، در این کتاب، امید را تعهد به عمل در دنیایی می‌داند که آینده‌اش نامعلوم و نامشخص است. او با اتکا بر دهه‌ها کنش‌گریِ خود و مطالعه‌ی گسترده‌ی تاریخ زیست‌محیطی، فرهنگی و سیاسی استدلال می‌کند که بنیادستیزان به پیروزی‌های دوران‌سازی دست‌یافته‌اند که اغلب از قلم افتاده است و عواقبِ مثبتِ اعمالِ ما را نمی‌توان همیشه فوراً ارزیابی کرد. به اعتقاد نویسنده آینده را به هیچ عنوان نمی‌توان پیش‌بینی کرد و عدم قطعیتی همیشگی در آیندۀ دنیا فرصتی برای مطرح کردن احتمالات بیکرانی از سرنوشت ملت‌ها، جوامع و دنیا است و همین احتمالات فراوان پیش روی ما موتور محرک کنش‌گری و امید داشتن به بهبود اوضاع است.
سولنیت دربارۀ کتابِ امید در تاریکی می‌گوید امید بر این فرض استوار است که ما نمی‌دانیم چه پیش خواهد آمد و در فضای عدم‌قطعیت جای کافی برای عمل وجود دارد. وقتی عدم‌قطعیت را به رسمیت می‌شناسید، این را تصدیق می‌کنید که شاید بتوانید –به تنهایی و یا همراه با چند تن دیگر یا چند میلیون نفر دیگر- بر نتایج تاثیر بگذارید. امید استقبال از ناشناخته‌ها و ناشناختنی‌ها است، بدیلی برای قطعیت خوش‌بینی و بدبینی. خوش‌بین‌ها گمان می‌کنند همه چیز بدون مداخله‌ی ما روبراه خواهد شد و بدبین‌ها موضع مخالفی دارند؛ هر دو گروه بی‌عملی خود را توجیه می‌کنند.
امید باور به این است که عمل ما اهمیت دارد، هرچند چگونگی و زمان تاثیر آن و کیستی و چیستی تأثیرپذیرنده چیزهایی نیستند که بتوان از پیش دانست. در واقع شاید ما نتوانیم حتی پس از واقعه از این موضوعات آگاه شویم، اما در هر صورت اعمال مهم هستند و تاریخ پر از مردمی است که تأثیرشان پس از مرگ قدرت بیش‌تری داشته است.
پاره‌ای از کتابِ امید در تاریکی
«امید بلیت بخت‌آزمایی نیست که بتوان روی مبل نشست و آن را در مشت فشرد و احساس بخت‌یاری کرد. امید تبری است که در زمان اضطرار با آن درها را می‌شکنید؛ چون امید باید شما را به بیرون از در هل بدهد، چون همه‌چیزِ شما را می‌گیرد تا آینده را از جنگ بی‌پایان، از نابودی منابع زمین و خرد کردن تنگدستان و افراد در حاشیه دور کند. امید فقط به این معناست که شاید جهان دیگری ممکن باشد، نه مقرر و نه تضمین‌شده. امید خواستار عمل است؛ عمل بدون امید ناممکن است.»
ربه سولنیت در کتابِ امید در تاریکی با یادآوری مقاطعی از تاریخ معاصر که همه‌چیز تیره و تار بوده و پیش‌بینی‌های رایج آن دوران که انتظار آینده‌‌ای تیره‌تر را می‌کشیدند به نقد می‌کشاند و از همین دریچه به این ایده می‌رسد که اگرچه در مقاطعی ممکن است آن‌قدر بحران شدید باشد و تاریکی آن‌چنان فراگیر باشد که احتمال هر امیدی به آینده ناچیز به نظر برسد، با این‌حال خطر اصلی همین ناامید شدن از بهبود است. او می‌گوید فراموش کردن تاریخ و آنچه بر ما گذشته خطرناک است.
بخشی دیگر از کتابِ امید در تاریکی
«فراموشی به انحای گوناگونی به ناامیدی منتهی می‌شود. وضع موجود می‌خواهد شما باور کنید تغییرناپذیر، ناگزیر و رویین‌تن است و فقدان خاطره‌ی یک دنیای در حال تغییرِ پویا هم به این دیدگاه دامن می‌زند. به بیان دیگر وقتی ندانید چیزها چقدر تغییر کرده‌اند، تغییرِ در حال وقوع آن‌ها یا امکان تغییر آن‌ها را هم نمی‌بینید.»
ربه‌کا سولنیت با روایت‌های تاریخی از دوران معاصر این ایده را در کتابِ امید در تاریکی مطرح می‌کند که همواره و در هر شرایطی راه برون‌رفت از بحران‌ها حفظ امید است، امید هم به عنوان راهکار و هم به عنوان روش نه تنها در مبارزات و جنبش‌های اجتماعی بلکه در لحظه لحظۀ زندگی عادی. او معتقد است قدرتمندان همواره در تلاشند که دنیای پیش رو را تیره و تار نمایش دهند و از این راه مردم را از بهبود شرایط ناامید کنند. به اعتقاد سولنیت، «امید یک در نیست، بلکه این احساس است که شاید جایی دری وجود داشته باشد؛ راهی برای خروج از مشکلات لحظه‌ی کنونی، حتا پیش از آن‌که آن راه را بیابیم یا دنبال کنیم.»
کتابِ امید در تاریکی؛ تاریخ‌های ناگفته، احتمالات بیکران با ترجمۀ نرگس حسن‌لی در نشر مهرگان خرد منتشر شده است.
لینکِ خریدِ اینترنتیِ کتابِ
امید در تاریکی ؛ تاریخ‌های ناگفته، احتمالات بیکران
این یادداشت به سفارشِ ناشرِ این کتاب در خوابگرد منتشر شده است.
بدون نظر