خوابگرد: هشتمین گزارش دوهفتگی کتاب پیش رویتان است، حال آن که سومین سالگرد خاموشی ستارهای درخشان در آسمان شعر ایران را از یاد گذراندیم. مرگ شاملو سه ساله شد. یادش گرامی باد…
و اما اگر تغییری میبینید در لحن و زبان این گزارش، بهخاطر این است که اینبار آن را به قلم دوست جوانم ایمان و البته به اصرار من میخوانید.
ابتدا، خبری برای خوانندگان کتابهای فارسی و آن اینکه در دوهفتهی اخیر، تعداد کتابهای منتشرشده به نسبت هفتههای گذشته بیشتر بوده است.
جدیدهای ایرانی
>>اولین کتاب منتشرشدهی ایرانی (و در اصل، اولین کتاب پخش شدهی ایرانی) کتاب داستان نویسان امروز ایران است به کوشش تورج رهنما. دراین مجموعه، آثاری از نویسندگان بزرگ ایران که تا سال ۱۳۵۷ انتشار یافتهاند به چشم میخورد. این کتاب در سال ۱۳۶۳ برای اولین بار چاپ شده اما به دلایلی زمان پخش آن تا امسال به طول انجامیده است.
>>دومین عنوان، مجموعهداستان گرما در سال صفر نوشتهی شهرنوش پارسیپور است که توسط انتشارات شیرین در ایران به چاپ اول فارسی رسیده است.
>>مجموعه داستان وقتی مینا از خواب بیدارشد نوشتهی مدیا کاشیگر سومین عنوان گزارش این هفته است که توسط نشر قصه منتشر شده است.
>>عنوان چهارم، کتاب نقش ۸۰ است. این کتاب مجموعهای از داستانهای برگزیدهی داوران دورهی دوم جایزهی زندهیاد هوشنگ گلشیریست که توسط انتشارات نیلوفر به بازار عرضه شده.
>>و بالاخره شال با مو عنوان رمانیست که توسط فریده لاشایی و به همت انتشارات بازتاب نگار به بازار آمده است.
تجدیدچاپهای ایرانی
>>چهل سالگی نوشتهی ناهید طباطبایی عنوان داستانیست که به تازگی به چاپ دوم رسیده است.
>>مکانهای عمومی نوشتهی نادر ابراهیمی هم توسط انتشارات روزبهان به چاپ مجدد رسیده. این کتاب در سالهای ۱۳۴۵، ۱۳۵۰، ۱۳۵۳، ۱۳۵۴و ۱۳۵۶ توسط انتشارات امیرکبیر منتشرشده بود.
پرفروشهای ایرانی
>>در این بخش کتابهای سلوک دولتآبادی، دو دنیا اثر گلی ترقی و کتاب سلام خانم جنیفر لوپز چیستا یثربی بهترتیب پرفروشترینهای این دوهفتهاند.
جدیدهای خارجی
در بخش کتابهای ترجمه شده در این دوهفته رکورد قابل توجهی به چشم میخورد:
>>میریام اثر “پرلاگر کوییست” نویسندهی اخلاقگرای سوئدی با ترجمهی علیاصغر بهرامی به بازار عرضه شده. در سال ۱۳۵۲ این نویسنده با کتاب باراباس با ترجمهی پرویز داریوش به خوانندگان ایرانی معرفی شده بود که بسیاری از نویسندگان از جمله آندره ژید، رمان باراباس را بلافاصله پس از انتشار آن در سال ۱۹۵۰به عنوان یکی از شاهکارهای قصهنویسی خواندند. رمان باراباس در مدت کوتاهی به ۹ زبان ترجمه و در سال ۱۹۵۲ به صورت فیلم به نمایش درآمد.
پرلاگرکوییست در سال۱۹۵۱ به گرفتن جایزهی نوبل نایل آمد.
>>یادداشتهایی برای دورا نوشتهی “حمید صدر” با ترجمهی پریسا رضایی توسط انتشارات مروارید به بازار عرضه شده. دراین کتاب یکی از مهمترین دوران زندگی کافکا (آخرین هفتههای زندگی او که به سبب مرگ تدریجیاش در آسایشگاهی نزدیک وین بستری بوده و روابط او در آن موقع با دلدادهاش دورا) به تصویر کشیده شده است.
>>وازدگان خاک اثر “آرتور کوستلر” با ترجمهی علینقی حجتاللهی و پوراندخت مجلسی توسط انتشارات سپیده سحر به بازار عرضه شده است.
>>گفتگوی ریچارد بورجین با بورخس عنوان کتابیست که با ترجمهی کاوه میرعباسی و به همت نشر نی به بازار آمده است.
>>فدریکو گارسیا لورکا با ترجمهی علیاصغر قرهباغی عنوان کتابیست که به بیوگرافی لورکا میپردازد.
درحاشیهی این کتاب شکایتی به مسئولان نشر ابتکارنو باید کرد، چراکه معلوم نیست به چه دلیل قیمت این کتاب را ۴۸۰۰۰ ریال زدهاند؟! باتوجه به پیگیریهای به عمل آمده هزینهی تمام شده برای این کتاب ۳۵۰صفحهای نمیتواند متجاوز از ۲۰۰۰۰ریال با کاغذ دولتی باشد. گمان این است که احتمالا بهخاطر وجود نقاشیهای لورکای بزرگ، این ناشر تاحدودی با جوزدگی روبهرو شده.لازم به ذکر است که این کتاب هیچ گونه عکس رنگی ندارد و روی کاغذ سفید معمولی چاپ شده است!
تجدیدچاپهای خارجی
>>در این بخش میتوان به آثاری چون لاتاری (مجموعه آثاری از چخوف، شرلی جکسون، کارور و…) از نشر مرکز که قبلا در سال ۱۳۷۱چاپ شده بود و کتابهای دیگری مانند وصیتهای خیانتشده اثر میلان کوندرا اشاره کرد.
هنرهای نمایشی
>>در این بخش کتابهایی چون در بسته اثر سارتر توسط انتشارات مرغ آمین، خانمچه و مهتابی و کتاب ملودی شهر بارانی دو اثر از اکبر رادی که توسط انتشارات آگه به بازار آمده است قابل توجهاند.
پیش از این، نمایشنامهی در بسته با عنوان دوزخ با ترجمهی مصطفی فرزانه در انتشارات معرفت چاپ شده بود.
خدایگان کتاب
میدان ایتالیا نوشتهی “آنتونیو تابوکی”
با پایان جنگ جهانی دوم، مرحلهی تازهای در ادبیات ایتالیا آغازشد که متاثر بود از فضایی ملهم از تجدید تربیت معنوی، آثار کروچه، ارتباط با ادبیات معاصر اروپا، مطالعات و تحقیقات تاریخی سیاسی و نیز تحتتاثیر مبارزات پیگیر جنبشهای ضد فاشیستی با گرایشهای مختلف. برای نویسندگانی که تحت شرایط فاشیسم و فقدان آزادی به حداقل آفرینشهای فرهنگی و گرایش به آثار مبهم و به کارگیری سمبلها و نشانههای گنگ محکوم شده بودند، شرایط بیان آزاد و آشکار فعالیت وسیع به وجود آمد.
اولین مشخصهی داستانسرایی پس از جنگ، تمایل به ارائهی آثار رئالیستی و تعهد در قبال اجتماعی آشفته بود. این پدیده بیش از همه، در صحنهی سینمای ایتالیا با عنوان نئورئالیسم وآثاری از ویسکونتی، دسیکا و روسلینی به منصهی ظهور رسید. چنین ضرورت رئالیستی، از نیاز به بررسی زندگی و جامعه و مسایل مربوط به آن بهگونهای مشخص و به دور از پنهانکاری و تعارف نشات میگرفت. چراکه اینک، دردهای پنهان و نابسامانیهای آشکار دورهی جنگ و پس از آن، چون بیکاری، فقر، آوارگی، افسردگی و دلهرههای گاه وبیگاه، گریبان جامعهی ایتالیا را در چنگال خود گرفته بود. هنرمند نویسنده تحت چنین شرایطی با شیوههای گوناگون، به شرح و بازگویی شرایط و گاه به تجزیه و تحلیل آنها پرداخت تا در مقام توضیح، واقعیتِ پنهان یا آشکار جامعه را بازتاباند. اما برای چنین حرکت نوجویانه، سوای شرایط مناسب اجتماعی بهمثابه اصلیترین شرط تحول، ترجمهی آثار نویسندگانی چون تئودور درایز، شروود اندرسن، دوس پاسوس، ویلیام فالکنر و ارنست همینگوی و راهیابی آن به عرصههای ادبی ایتالیا، حتی در دوران فاشیسم، چشمانداز تازهای به روی نویسندگان محبوس در جامعهی بسته و شرایط خفقانآور فاشیسم گشود که دراین هنگام، وریسم بهعنوان همتای رئالیسم فرانسوی، توجه نویسندگان را با احتساب شرایط تازه به خود جلب کرد و با نام نئورئالیسم، آثاری بر ادبیات ایتالیا افزود که بیشتر به مسایل متاخر، دو دهه دیکتاتوری موسولینی و مسایل پس از جنگ و دنیای کارگران و دهقانان جنوب و مقاومت روشنفکران و احزاب مخفی در طول فاشیسم و مبارزه در کوهستانها و شهرها علیه نیروهای آلمانی و فاشیسم را مورد بررسی قرار می دهد.
حوالی نیمهی سالهای پنجاه، تغییر شرایط سیاسی و اجتماعی ایتالیا و تنشها و تضادهای بینالمللی و مدتی پس از آن، رونق اقتصادی تحولی تازه در جامعه و فرهنگ ایتالیا پدید میآورد و نسلی با خواستههای نو در ایتالیا قد میافرازد. نئورئالیسم در طول یک دهه، از رئالیسم انتقادی و متعهدی فرهنگی و موضعی سیاسی به رئالیسم صرفا توصیفی و ناتورالیسم سطحی و احساساتی و فولکوریستی تغییر وضعیت داد.
پس از مدتی گروه ۶۳ با گردهمایی برخی از نویسندگان در پالرمو تشکیل شد که هدف آنها مبارزه علیه زبان سنتیای بود که در دورهی تمدن صنعتی ناشی از آن غیرقابل استفاده شده بود.
تغییرات ناشی از توسعهی اقتصادی به طور اساسی بر ادبیات سالهای ۶۰ در ایتالیا اثر گذاشت.
اواسط سالهای پنجاه درعرصهی ادبیات ایتالیا، گرایش به علایقی که آنرا به طور کلی میتوان مذهب نامید، ظاهر شد که معدودی از نویسندگان، مواضع و نقطهنظرات معنوی خود را در قالب داستانهایی از این نوع عرضه کردند.
از میان این نویسندگان، آنتونیو تابوکی پس از عبور از افسانههای مردمی همانند میدان ایتالیا ۱۹۷۵ و نگاهی به جامعهی پس از جنگ مثل ناوگان کوچک۱۹۷۸ به چشماندازی واهیانه و نمادین و نوشتاری ظریف و آگاهانه دست مییابد.
رمان میدان ایتالیا افسانهای مردمیست که در سه زمان اتفاق می افتد که درآن، تاریخ ایتالیا را از قیام گاریبالدی تا پایان جنگ جهانی دوم، در پوشش وقایعی که دراین زمان بر یک خانوادهی روستایی در ایتالیا گذشته است، داستانوار نقل میکند؛ که میتوان گفت تا حدودی انسان را به فضاهای داستانهای امریکای لاتین مخصوصا کارلوس فوئنتس و یکی از اثرهای معروف او با نام گرینگوی پیر میکشاند.
از دیگر آثار تابوکی میتوان به کتابهایی چون واپسین هذیان، زن بندر پیم، شبانهی هندی، ابهامات ناچیز و بیاهمیت، خط افق، پرندههای بئاتو آنجلیکو و پریرا سخن میگوید اشاره کرد.
بدون نظر