زبان‌گرد نگارش و ویرایش

نوشتن به سبکِ دایناسورها!

۲۳ مرداد ۱۳۹۴
فینگلیش یا پینگلیش

شاید این جوک تلگرامی به شما هم رسیده باشدکه کسی از دوستش می‌پرسد: قبراق درست است یا غبراغ یا غبراغ یا غبراق؟ و دوستش جواب می‌دهد: Ghebragh

املای این کلمه که ریشه‌ی ترکی دارد و به معنای چابک و چست و چالاک است، هم به صورت غبراق ضبط شده، هم قبراق و هم غبراغ. اما از این واژه‌ی چنداملایی که بگذریم، آن فارسینگلیسی یا پینگلیش نوشتن اصل ماجرا ست که انگار خیلی‌ها را از دردسر غلط‌های املایی خلاص کرده. اگر صرفاً از روی تنبلی یا کم‌سوادی، مدعیِ ضرورت تغییر خط فارسی نباشیم و خط و زبان فارسی را یکی از سرمایه‌های ملی و فرهنگی بدانیم، پینگلیش نوشتن خودش از عجیب‌ترین عادت‌های امروز برخی از ما ست. خصوصاً وقتی که امروزه هر کاربری با هر ابزاری، امکان نوشتن به فارسی را به‌سادگی در اختیار دارد.

ریشه‌ی کلمه‌ی فینگلیش

اما از این یک مورد هم بگذریم، خودِ اصطلاح «فینگلیش» است که نادانسته آن را به جای پینگلیش و فارسینگلیسی به کار می‌بریم. فینگلیش از ابتکارهای ایرانی‌ها نیست. حدود صد سال پیش، مهاجران فنلاندی در امریکا و کانادا شروع کردند به فنلاندی کردن کلمه‌های انگلیسی. اغلبِ این مهاجرانِ اولیه کم‌سواد بودند و برای همین انگلیسی را کامل یاد نگرفتند و فینگلیشِ قدیم را ساختند. چندی بعد نسل‌های جدیدتر هم فینگلیش جدید را ساختند که در آن وقتی مفهومی در انگلیسی فقط با یک کلمه بیان می‌شد و معادل آن در زبان فنلاندی به چند کلمه نیاز داشت، این معادل‌ها را هم وارد زبان خودشان کردند.

القصه، اصطلاح «فینگلیش» از ترکیب فنلاندی با انگلیسی ساخته شد و صد سال بعد با ورود اینترنت و موبایل به ایران، ما هم به آن آلوده شدیم و حتا امروزه که امکان فارسی نوشتن داریم، برخی از ما هم‌چنان به آن مبتلاییم و پشت غلط‌های املایی‌مان مخفی می‌شویم و به آن هم مثل فنلاندی‌ها می‌گوییم «فینگلیش»، نه پینگلیش و نه مثلاً فارسینگلیش.

نه همه، ولی بیشتر پینگلیش‌نویسان یه به قول معروف فینگلیش‌نویسان کسانی هستند که نه انگلیسی را خوب می‌دانند و نه پارسی را. و مهم‌تر این‌که در همین روش هم اِلی ماشاءَالله رسم‌الخط‌های محیرالعقول داریم. مثلاً کلمه‌ی «بعداً» را یکی می‌نویسد Badan، یکی می‌نویسد Ba’dan و یکی هم می‌نویسد Baadan. یا کلمه‌ی «خوب» را یکی می‌نویسد khob، یکی می‌نویسد khub و یکی می‌نویسد khoob و یکی هم می‌نویسد Khoub. یعنی در رسم‌الخط فارسی کم تشتت داریم، حالا باید غصه‌ی رسم‌الخط پینگلیش را هم بخوریم و سرگیجه بگیریم.

تا کی شود که سرنوشتِ نسل پینگلیش‌نویسان هم به سرنوشت دایناسورها پیوند بخورد و برسیم سروقتِ بدبختی‌های فارسی‌نوشتنِ خودمان!

این مطالب را هم خوانده‌اید؟

۴ نظر

  • Reply آرش ب ۲۳ مرداد ۱۳۹۴

    نسل دوم لاتین امریکن های مهاجری که در در ایالات متحده به دنیا آمده و زندگی می کنند هم نمی توانند (یا نمی خواهند) اسپنیولی را درست حرف بزنند برای همین آنهایی که اسپنیولی را کامل بلدند با تمسخر به نوع حرف زدن اینها می گویند “اسپنگلیش” Spanglish
    البته در امریکا اسپنیولی حرف زدن از طرف فرهنگِ غالب (آمریکایی ها) سطح پایین بودن قلمداد می شود (با این که زبان دوم ایالات متحده اسپنیولی است) و برای همین هم نسل دوم لاتین تبارها عموما آگاهانه اسپنیولی را بد حرف می زنند یا اصلا عنوان نمی کنند که تبار لاتینی دارند تا مجبور نشوند که اسپنیولی حرف بزنند.
    تعداد ژاپنی ها و چینی هایی که با نوشتار انگلیسی/لاتین در فضای مجازی ارتباط برقرار می کنند هم بسیار قابل توجه است.

  • Reply امیر ۲۴ مرداد ۱۳۹۴

    سلام. سایت خیلی کند و سنگین شده. قبلا خیلی راحت تر بالا می اومد. لطفا فکری براش بکنید

    • Reply خوابگرد ۲۴ مرداد ۱۳۹۴

      ممنون که گفتی. باید ببینیم مشکل از کجا ست که حلش کنیم.

  • Reply سالار ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۹

    مهاجم نیستم ولی چیزی به اسم رسم الخط پارسی در حال حاظر استفاده نمیکنیم 🙂 فارسی رو با خط عربی مینویسیم 🙂
    از این بحث گذشته از دید تکنولوژی میدونستید ما کیبورد استاندارد فارسی داریم؟ 🙂 ولی کیمپی که ویندوز به شما میده کیمپ عربی هست با ۴ تا حرف پخش و پلا 🙂 (احتمالا اگه از توزیع های لینوکس استفاده کنین کیبورد استاندارد فارسی رو دیده باشین 🙂

  • شما هم نظرتان را بنویسید

    Back to Top