رعایت آیین نگارشی مثل سواد اول دبستان است
پرت و پلاهای من در برابر نظرهای عالمانه‌ی دو نویسنده

ایسنا: خبرنگار بخش ادب خبرگزاری دانشجویان ایران در گفت‌وگوهایی با رضا شکراللهی، حسن محمودی و ناتاشا امیری، ارزیابی آن‌ها را از شیوه‌ی آیین نگارشی در وبلاگ‌ها جویا شده است.

رضا شکراللهی با تفکیک قایل شدن بین زبان فارسی و نگارش در وبلاگستان گفت: زبان، بحثی کلی‌تر، عام‌تر و مهم‌تر و نگارش، بخشی از زبان است. اجماعی که وجود دارد، این است که وبلاگستان به خاطر این که توانسته مرزهای بین زبان محاوره و معیار را بردارد، زبان‌شناسان را به تکاپو انداخته و زبان فارسی به خاطر حضور وبلاگستان از حالت مردگی خارج شده است و جان تازه‌ای می‌تواند گرفته باشد.

او با بیان این که وبلاگستان، نوشتن را از انحصار روزنامه‌نگاران، داستان‌نویسان و اندیشمندان خارج کرده است، افزود: به این وسیله هر کسی به سادگی می‌تواند وبلاگی داشته باشد و بنویسد که در این بین، علاوه بر زندگی دوباره‌ی زبان، با شلختگی‌ها، بی‌معیاری‌ها و هرزنگاری‌ها هم مواجه‌ایم که این به نظرم به ضرر زبان ما نیست؛ این‌ها بخشی از توفانی است که می‌تواند اتفاق بیفتد و در نهایت چیزی که درست است، به جا می‌ماند. [ادامـه]

شکراللهی در ادامه با اشاره به اهمیت بحث آیین نگارش در وبلاگستان گفت: … درست است آزادیم در وبلاگستان هر چیزی را هر جوری که می‌خواهیم بنویسیم، اما فراموش نکنیم همان‌طور که نوشتن روی کاغذ آیینی دارد، نوشتن روی وب هم آیین خاص خود را دارد؛ بعضی این بحث درست‌نویسی را با انشا اشتباه گرفتند و خیلی از واکنش‌های منفی هم [نسبت به غلط‌نامه‌های خوابگرد] به همین دلیل بود.

او افزود: همان‌طور که نوشتن «است» با صاد مسخره است، در وب هم اصول اولیه‌ی نگارشی مثل نقطه‌گذاری وجود دارد که با نوشتن روی کاغذ فرق می‌کند و باید رعایت شود. کسانی که جدی‌ترند، این موارد را رعایت می‌کنند و من کسانی را که این آیین‌نگارشی را رعایت نکنند، به شلختگی متهم می‌کنم؛ این موضوع مثل سواد اول دبستان است.

شکراللهی تاکید کرد: درست است که هر کس در وبلاگستان می‌تواند هر طور که دلش می‌خواهد بنویسد، اما این به نوع نگارش مربوط می‌شود که بعضی با زیان معیار، محاوره یا شکسته می‌نویسند، ولی غلط نوشتن مساله دیگری است و هر کس می‌گوید دوست دارد در وبلاگش غلط بنویسد باید به او خندید.

او در عین حال تاکید کرد: روی واژه‌ها هم باید دقت کرد؛ چنان که منظور از آیین نگارش، انشا نیست، یا [این که] زبان با نثر فرق دارد.

اما حسن محمودی گذاشتن قاعده و قانون را برای شیوه‌ی نگارش در وبلاگ‌نویسی، کاری نامعقول دانست و گفت: وبلاگ، دفترچه‌ی یادداشت روزانه‌ای است که منتشر می‌شود و دیگران هم آن را می‌بینند. این یادداشت‌ها در فضای مجازی ضوابطی را دارد که آن را از ذات خودش می‌گیرد؛ نه از چیزهایی از پیش تعیین شده و این ضابطه این است که هر کس هر جور دوست داشت، بنویسد و منتشر کند؛ همان‌طور که قبل از این هم برای دفترچه‌ی یادداشت قاعده‌ای نداشتیم.

او افزود: دستورالعمل گذاشتن برای وبلاگ‌نویسی همان بلایی را سر ما می‌آورد که کتاب‌هایی مثل «غلط ننویسیم» ابوالحسن نجفی سر داستان‌نویسی ما آوردند؛ کتاب‌ها و هدایت‌ها و نظارت‌هایی از این دست باعث شد گفتار و لحن مردم وارد داستان‌نویسی ما نشود.

بلاگر «آدم و حوا» متذکر شد: قواعد و قوانین وبلاگ‌نویسی در وهله‌ی اول از بی‌ضابطه‌گی‌اش نشات می‌گیرد. کسانی که داستان نویس یا روزنامه نگارند و در کنار آن به وبلاگ‌نویسی مشغولند، برای این به این کار می‌پردازند که از همه‌ی ضوابط و قوانینی که بوده، خارج شوند و برخی اصلن برای فرار از این مساله به وبلاگ‌نویسی رو می‌آورند.

او همچنین متذکر شد: یکی از مزیت‌های وبلاگ‌نویسی که در سالهای اول همه از آن حرف می‌زدند، وارد کردن لحن زنانه دردنیای مجازی بود که در فیلم و ادبیات رسمی ما غایب بود و این به داستان‌نویسان و پژوهشگران کمک می‌کند. اما کم‌کم بعضی ها قواعدی مشخص کردند و اصلا نمی‌دانم چطور به خود اجازه می‌دهند برای چیزی که در وهله‌ی اول متکی به فرد، خواست او و تراوشات دنیای فردی اوست، قاعده و ضابطه بگذارند.

این داستان‌نویس و روزنامه‌گار شیوه‌های مختلف نگارشی را در وبلاگ‌ها، اتفاقن خیلی مثبت دانست و گفت: آنها که نگران این موضوع هستند، مثل استادان ادبیات قدیمند که در برابر جریان‌های نوگرایی مثل محمدعلی جمال‌زاده و صادق هدایت ایستادند و حالا آنها به تاریخ پیوسته‌اند و جمالزاده و هدایت مانده‌اند.

محمودی درباره‌ی رعایت مسائل نوشتاری، از جمله املای صحیح کلمات توسط بلاگرها، گفت: مثلا اگر فرد کم سوادی در خاطراتش کلمه‌ای را اشتباه بنویسد، وقتی نوشته‌اش ارزش پیدا کند و بخواهند آن را منتشر کنند، آن کلمه را تصحیح می‌کنند و راهکاری هست. در وبلاگ‌نویسی هم اگر کسی از روی بی‌سوادی کلمه‌ای را نادرست بنویسد، فکر نمی‌کنم در زبان فارسی تاثیری بگذارد، گاهی هم کسی عمدا می‌خواهد ساختار را عوض کند، و به شیوه و رسم‌الخط دیگری معتقد است که باز اگر موفق باشد جریان‌سازی خاص خود را می‌کند.

محمودی با تاکید بر اینکه این مسائل به زبان فارسی خدشه‌ای وارد نمی‌کنند، یادآور شد: اتفاقن وبلاگ‌نویسی کمک کرده است تا زبان نوشتاری ما به آن چیزی که باید، نزدیک‌تر شود. در این دهه، زبان پویا و جاندار را کمتر در داستان‌نویسی‌مان دیده‌ایم و قواعد و محدودیت‌ها خیلی ملکه‌ی ذهن نویسنده‌ها بوده که اگر جسارتی در کار نویسندگان وبلاگ‌نویس می‌بینیم، کمتر در داستان‌های‌مان وجود دارد و درمجموع، مزیت‌های زبان وبلاگ‌نویسی خیلی بیشتر از ضررهای آن است.

ناتاشا امیری نیز با بیان اینکه وبلاگ‌نویسی شرایط خاص خود را دارد، گفت: از کسی که نویسنده است و وبلاگ‌نویسی می‌کند، این انتظار وجود دارد که شسته و رفته و بی‌غلط بنویسد؛ ولی این انتظار از کسی که نویسنده نیست، بی‌جاست.

این داستان‌نویس افزود: مثلا کسی که کارمند است و رشته‌اش هم ریاضی بوده، اصلا به آیین نگارش توجه نمی‌کند و حتا با غلط املایی می‌نویسد که این به نظرم خیلی قشنگ است.

این بلاگر با باین اینکه قواعد وبلاگ، ساخته‌ی ذهن خود و بلاگ‌نویسان است، گفت: بیشتر مردم صحبت‌هایشان پر از اشتباه است؛ نوشتن هم که دیگر بدتر است و به نظرم، این‌که یک آدم عادی تقصیر را با سین بنویسد جالب است.