همه‌ی غلط املایی‌ها یک طرف، این درست نوشتن «ذ» و «ز» در «گذار» و «گزار» هم یک طرف. بس که خیلی‌ها را گیج می‌کند و گیج می‌دارد تا آخر عمر. البته گروهی هستند که صورت‌های درستِ سپاسگزاری و خبرگزاری و شکرگزاری و برگزاری و نمازگزاری را در کنار املای کلمه‌هایی چون قانونگذاری و سیاستگذاری و اثرگذاری، فقط به حافظه می‌سپارند. همان طور که مثلاً به خاطر می‌سپارند همین کلمه‌ی «حافظه» را با «ظ» بنویسند. ولی پای تفاوت ریشه‌های معنایی «گزاردن» و «گذاردن» که در میان باشد، اگر یک خبرنگار یا روزنامه‌نگار تازه‌کار بتواند مختصر و مفید فقط همین یک عدد تفاوت و چراییِ گذار یا گزار را به‌درستی شرح بدهد و بنویسد، به نظر من یک عدد نشانِ ویژه‌‌ی سپاس باید به او عطا کرد!
کپسولِ مبحث گذار یا گزار در دو بندِ حوصله‌سرنبر:
گزاردن از فعل‌های رایج ادبیات کهن بوده است در معناهایی چون ادا کردن؛ انجام دادن؛ بجا آوردن؛ پرداختن و تأدیه کردن؛ صرف کردن و خرج کردن؛ تعبیر کردن؛ رسانیدن. این معنای آخری دقیقاً همان است که در هنگام ساخت کلمه‌ی خبرگزاری مدنظر بوده است، یعنی مؤسسه یا سازمان یا پایگاهی که کارش رساندن خبر است.
آن یکی گذاردن (با ذال) در معناهای دیگری به کار رفته و می‌رود جز آن‌چه در بالا آمد. از معنای واقعی و مجازی گذاشتن و نهادن و قرار دادن و وضع کردن گرفته تا عبور دادن و گذراندن و رها کردن و واگذاشتن و سپری کردن و اجازه دادن.
با این اوصاف و نیز با توجه به اختلاف نظر علمای غلط‌نویس در گذار یا گزار که یک گروه همه را با «ز» می‌نویسد و گروه دیگر همه را با «ذ»، می‌توان به گزینه‌ی سوم هم فکر کرد: نه این و نه آن؛ همه بنویسند «گضار» تا غائله ختم به نوآوری از نوع عدالت‌محور شود!
پس،
گزار مثل: برگزار، خدمت‌گزار، سپاسگزار، شکرگزار، نمازگزار، وام‌گزار، خبرگزاری، خواب‌گزار
گذار مثل: اثرگذار، قانون‌گذار، سیاست‌گذار، تأثیرگذار، بنیان‌گذار، بنیادگذار
۱۹ نظر
«با این اوصاف و نیز با توجه به اختلاف نظر علمای غلط‌نویس در گذار یا گزار که یک گروه همه را با «ز» می‌نویسد و گروه دیگر همه را با «ذ»، می‌توان به گزینه‌ی سوم هم فکر کرد: نه این و نه آن؛ همه بنویسند «گضار» تا غائله ختم به نوآوری از نوع عدالت‌محور شود!»
نخیر استاد! باز هم عدالت اجرا نمی شود! پس «ظ» آدم نیست؟ چرا خبر گظاری نباشد و خبرگضاری باشد؟
دیگه ما گفتیم بی‌دسته باشه که محور عدالتش خیلی فشار نیاره!
اصلا همه با ژ بنویسن که تک باشه تازه خیلی هم استفاده توی نوشتن استفاده نمی‌شه
متأسفانه قوانین سختی برای نوشتن کلمات در زبان فارسی وضع نموده اند. که هیچ منطقی پشت آن نیست..به نظرم تمام ز ها را یا باید بصورت ذ بنویسند یا ز و بقیه کلمات هم همینطور تا یک دست شود و اینقدر زندگی را برای خودمان مشکل نکنیم
سلام،
«… کلیسای کوچکی که هنوز شش‌بار در سال در آن نماز جماعت برگذار می‌شد …» (بیست و یک داستان از نویسندگان معاصر فرانسه، ترجمهٔ ابوالحسن نجفی، انتشارات نیلوفر، ص ۹۷).
این جمله را که می‌خواندم، آن «ذال« کمی برایم ناآشنا بود، ولی خب نمی‌شد به راحتی به جناب نجفی شک کرد. بعد از کمی تحقیق دیدم گویا «برگزار» و «برگذار» هم دچار مقوله‌ای نزدیک به این بحث شما هستند، هرچند در این مورد مرز میان درست و غلط خیلی شفاف نیست. مقالهٔ آقای صادقی توضیحات خوب و جامعی دارد.
http://persianacademy.ir/UserFiles/File/FN/04/FN-04-FA.pdf
ممنون بابت لینک مقاله. چه‌قدر مقاله‌ی ایشان محققانه است. و همان‌طور که فرمودید، باز هم مرز درست و غلط چندان روشن نیست. به نظرم می‌رسد همین که بتوان فرق عمومی گذار و گزار را روشن کرد، خودش خیلی ست! باز هم سپاس٫
این لینکه کار نمی‌کنه؟ چه کنیم؟
من مدت‌ها بارگزاری می‌نوشتم تا اخیرا دوستی گفت بارگذاری درسته. اما هنوز خوب شیر فهم نشدم و خواستم جدای از توضیحات خوبتان جناب شکراللهی ، این مقاله را بخوانم، چون من مثل شما از پی‌گیران مباحث دستوری زبان فارسی‌ام.
سپاس از نوشته‌های خوبتان
سلام بر شما.
از این لینک هم می‌توانید دریافتش کنید:
http://ensani.ir/fa/article/324571
پایه گذار ینی درستع ؟یا پایه گزار؟
یعنی «پایه‌گذار» درسته.
سلام
:)) =)) محور عدالت خیلی فشار نیاره هاان ؟ =)) :)) :-D وای خدا مردم از خنده !
اتفاقا دیشب یکی از دوستان پیام داده بود “سپاسگزارم” دیگه دچار شک و تردید شدم و الان صبح اول صبحی اومدم جستجو اینترنتی در درستی هرکدام از این واژگان “سپاسگزار” ، “سپاسگذار” و … بکنم.
سلام و ادب. جسارتا متن خودتون هم غلط داره! گزاردن فعل نیست دوست گرامی. گزاردن مصدره
وقتی از کلمه‌ی فعل برای مصدر استفاده می‌شود، منظور «فعلِ ساخته‌شده از مصدر» است.
نظر آقا اصلا به نظر من باید رسم الخطمون عوض بشه این چه بساطیه
دوست عزیزم گویا بهتر این باشد که چون حرف “گ” پارسی است و حرف “ذ” تازی، بنابر این پایه را بر نوشتار “گزار” قرار داده و از ترکیب دو حرف ذ و گ پرهیز کنیم…. صرفا پیشنهاد
در تأثیرگذار، گذار به چه معنا هست؟
به همان معنای گذاشتن ولی به‌مجاز.
متن و نحوه بیان عالی و شوخ طبعی شما قابل تحسینه
منکه یک بند دراینستاگرام دارم توضیح میدم برای مردم .البته تاًیری هم نداره .کلا هگه دارن از “ز” استفاده میکنند ،چون فکرکنم روی کیبورد ز راحت تر از ذ تایپ میشه